Jar o’quv markazi biologiya – 1

Variant -27 Biologiya
1.Chuchuk suv shillig’I belgi xususiyatlari va tur mezonlari o’rtasidagi muvofiqlikni aniqlang.

a)chig’anog’I spiralsimon o’ralgan b)boshining ikki tomonida paypaslagichlari bor c)jigari oshqozon boshlig’iga hazm qilish shirasi ishkab chiqaradi d)nafas olish uchun suv yuzasiga ko’tariladi va o’pkasini havo bilan to’ldirib oladi

1)morfologik mezon 2)fiziologik mezon

A)a,b-1; c,d-2 B)c,d-1; a,b-2 C)a,d-1; b,c-2 D)b,c-1; a,d-2

2.Quyidagi osimliklar guruhi yer yuzida qanday ketma-ketlikda paydo bolgan?

1)plaunlar 2)nemalion 3)sharq sauri 4)riniya 5)urug’li qirqquloqlar

A)2,4,1,5,3 B)1,4,2,5,3 C)2,1,4,3,5 D)4,2,1,5,3
3.Quyidagi misollar turning qaysi mezonlarining nisbiyligini korsatadi?

1)eraka va urgochi pashshaning xromosomalari toplamida jinsiy tavovutlar mavjud 2)erkak va urgochi ordak tashqi qiyofasi bilan farq qiladi 3)butli orgimchakning urgochisi erkakiga nisbatan yirik bo’ladi 4)odam va shimpanze qonidagi gemoglobin α-zanjiridagi aminokislotalar ketma ketligi bir xil 5)har xil turga mansub organizmlar o’zaro chatishib nasl berishi mumkin

A)1-genetik,2,3-morfologik,4-biokimyoviy,5-fiziologik

B)1-genetik 2,3-morfologik 4-fiziologik 5-biokimyoviy

C)1-genetik 2,3-fiziologik 4-biokimyoviy 5-ekologik

D)1-morfologik 2-genetik 3-morfologik 4-biokimyoviy

4.Orqa miyaning bo’yin (a), ko’krak (b), bel(c) segmentlari qaysi muskullarning qisqarishini taminlaydi?

1) qo’l barmoqlarini yozuvchi muskul 2) to’sh-o’mrov so’rg’ichsimon muskul 3) tikuvchi muskul 4) diafragma

5) chakka muskuli 6) chaynash muskul 7) qorinning qiyshiq muskuli 8) oyoq barmoqlarini yozuvchi muskul

A)a-1,2,4,6 b-7c-3,8 B)a-2,4,5b-1,7c-6,8

C)a-1,2,5b-4,6,7 c-3,8 D)a-2,4,6b-5,6c-3,7
5.Analizatorlar haqidagi to’g’ri fikrni belgilang

1)vestibulyar analizatorning periferik qismi ichki quloqda joylashgan 2)ko’rish analizatorining o’tkazuvchi qismi o’rta miya orqali o’tadi 3)ko’rish analizatorining periferik qismi ko’z soqqasining tashqi qismida joylashgan 4)ichki analizatorning periferik qismi paylarda joylashgan 5)harakat analizatorining periferik qismi suyak labirintda joylashgan 6)vestibulyar analizatorning o’tkazivchi qismi miyacha orqali o’tadi

A)2,3,6 B)1,4,6 C)1,3,5 D) 2,4,5
6. xromosoma obberatsiyasi natijada DNK ma’lum bir qismi (15%) yo’qotildi. Yo’qotilgan qismi 138 ta aminokislato sintezlangan bo’lsa, dastlabki xromosomaning uzunligini aniqlang (0,34 nm)

A) 938,4 B) 419,2 C) 920 D) 460

7. DNK qosh spirrali parchalanib ketganda, jami 3600 ta azotli asoslar, dezoksiriboza va fosfat kislota qoldiqlari hozil bo’lgan bo’lsa, shu DNK fragmenti parchalanishidan avval nechta nukleotiddan iborat bo’lgan?

A)1200 B)1800 C)600 D)3600

8. Fotosintez jarayonida 12 molekula organik birikma vodorodi ishtirok etgan bo’lsa, fotoliz jarayonida necha molekula suv dissotsiyalangan?

A)12 B)24 C) 36 D) 18

9.DNK molekulasi bolagi zanjirining uzunligi 459nm ga teng DNK tarkibidagi bitta nukleotid qoldigining o’rtacha og’irligi 345ga,nukleotidlar orasidagi masofa 0,34nmga teng deb qabul qilinsa, shu DNK qo’sh zanjiridagi purin va pirimidin qoldiqlari sonini (a), va shu DNK asosida sintezlangan i-RNK molekulasining og’irligini hisoblang

A)a-2700 b-465750 B)a-2070 b-467550 C)a-2700b-465570 D)a-2070 b-456750

10. DNK molekulasi bolagining massasi 862500 ga teng DNK tarkibidagi bitta nukleotid qoldigining o’rtacha og’irligi 345ga teng deb qabul qilinsa, shu DNK qo’sh zanjiridagi purin va pirimidin qoldiqlari sonini toping

A)2500 B)1250 C)2300 D)3200

11. Oyoq muskullari yugurganda o’rtacha 1min.da 24 kJ sarflaydi. Shunday sarf bilan yugurgan odamda glukoza 50 minda to’liq oksidlansa,10 min glikoliz sharoitida qancha glukoza sarflangan ?

A)540 B.142 C. 682 D. 1350

12. Odamda spermatozoid hosil bo’lish jarayonlari ketma ketligini aniqlang ?

1-DNKning ortishi 2-ikkita gaploid hujayra hosil bo’lishi

3- hujayraning mitoz bo’linishi 4-krossingover 5-xromosomalar spirallashishi 6-sentromeraning bo’linishi ,xromatidlarning mustaqil xromosama bo’lishi 7- 4ta gaploid hujayra hosil bo’lishi

A)1.3.5.4.2.6.7 B) 1.4.7.5.3.2.6 C) 2.5.1.4.3.6.7 D) 6.4.7.2.1.5.4

13.Treska(1), yashil bronza qo’ng’izi (2), ari(3)ning mo’ylovi nima hisoblandi?

a-tuyg’u azosi b-hid bilish azosi c-eshitish azosi d-tam bilish azosi

A)1-a 2-b 3-b B)1-a 2-a 3-c C)1-c 2-d 3-a D)1-b 2-b3-b
14. Diafragma muskuli haqidagi qaysi malumot notog’ri hisoblanadi?

1) somatic nerv sistemasi tomondan boshqariladi

2) diafragmaning pastka tushishi, diafragma muskullari qisqarishi natijasida sodir bo’ladi 3) nafas chiqarish jarayonida diafragma pastka tushadi 4) ko’krak qafasi muskullari guruhiga kiradi 5) orqa miyya ko’krak segmenti oldingi shoxidan chiqqan nervtomon dan boshqariladi 6) vegetative nerv sistemasi tomondan bosh-di

A) 1,2,4 B) 2,4,6 C) 3,5,6 D) 2,3,5

15. Amaliyotchilar mikroperparatdan profaza bosqichini kuzatganda hujayrada 44ta autosoma i XXY holatni aniqladilar uni qaysi metod orqali, qanday mutatsiya ekanligini i kasallik turini aniqladilar?

A)Sitogeneticheskiy, genomnaya mutatsiya ,Sindrom Klaynfelter

B) Sitogeneticheskiy, genomnaya mutatsiya , Sindrom Shereshevski-Ternera;

C) Sitogeneticheskiy metod, xromosoma mutatsiyasi, deletsiya

D) Sitogeneticheskiy,Gen mutatsiya, sindrom daun

16. Odamlarda rang ajratolmaslik (daltonizm) va shapkorlik genlari jinsiy xromosomada joylashgan bo’lib, retsessiv holda irsiylanadi. Ular orasidagi chalkashuv 48foizni tashkil etadi. Normal ko’rish qobiliyatiga ega ayol (otasi daltonik, onasi shabkor) normal ko’radigan erkakka turmushga chiqsa, faqat rang ajratolmaydigan farzandlar tug’ilish ehtimolini (%) aniqlang?

A)48 B)12 C)13 D)24
17. Sut emizuvchilarga xos bo’lgan aromorfozlarni aniqlang.

A) diafragma , teri bezlari , 4 kamerali yurak , oshqozon osti bezi.

B) tishlar , teri bezlari , miyachadagi burmalar.

C) teri bezlari , diafragma , oziq va kurak tishlar.

D) loviyasimon buyrak , ko’richak , siydik pufagi.
18. Suyakka birikmagan muskul (a) va muskul birikmagan suyak (b)ni aniqlang.?

A) a-qoshni yaqinlashtiruvchi muskul; b-tizza qopqog’I;

B) a-teri ostidagi mayda muskul; b-barmoqdagi oxirgi panja suyag

C) a-og’izni aylana muskullari; b-uzangi suyagi;

D) a-til muskullari; b-bolg’acha suyagi

19. Sut emizuvchilarga xos bo’lgan aromorfozlarni aniqlang.

A) diafragma , teri bezlari , 4 kamerali yurak , oshqozon osti bezi.

B) tishlar , teri bezlari , miyachadagi burmalar.

C) teri bezlari , diafragma , oziq va kurak tishlar.

D) loviyasimon buyrak , ko’richak , siydik pufagi.

20. Suyakka birikmagan muskul (a) va muskul birikmagan suyak (b)ni aniqlang.?

A) a-qoshni yaqinlashtiruvchi muskul; b-tizza qopqog’I;

B) a-teri ostidagi mayda muskul; b-barmoqdagi oxirgi panja suyag

C) a-og’izni aylana muskullari; b-uzangi suyagi;

D) a-til muskullari; b-bolg’acha suyagi
21. .Organizm gomeostazini taminlashda ahamiyatli bo’lgan xususiyatlarni ko’rsating.?

1) muskul qisqaruvchanligi, 2) buferlik, 3) komplementarlik,

4) transkripsiya, 5) yarim o’tkazuvchanlik, 6) gidroliz reaksiyalari

A) 2,3 B) 2,5 C) 3 D) 4,6

22.Gijjalarga xos bo’lgan (a) va xos bo’lmagan (b) xususiyatlarni juftlab ko’rsating?

1) jigar, o’pka, mushaklar orasida yashaydi 2) germafrodit 3) oraliq xo’jayinga ega 4) so’rg’ichlari doirasimon 5) qizilo’ngach rivojlangan 6) og’iz teshigi 3 juft lab bilan o’ralgan

7) faqat ichakda parazitlik qiladi 8) tana bo’shlig’iga ega emas

A) a-1,4,5,8; b-2,3,6,7 B) a-2,3,4,6,8; b-1,5

C) a-5,6,7; b-1,2,3,4,8 D) a-1,5 b-2,3,4,6,8
23. Yo'sinlarda sporadan rivojlanuvchi bo'g'inda (a) va

zigotadan rivojlanuvchi bo'g'inda (b) qanday qisrnlar hosil

bo'ladi?

A)a - poya, barg, ildizpoya, arxegoniy, anteridiy; b -sporangiy band, sporangiy, tuxum hujayra, spermatozoidlar

B)a - yashil igcha, kurtakcha, poya, barg, rizoid; b -sporangiy band, sporangiy

C)a - sporangiy band, sporangiy; b - yashil ipcha, kurtakcha,

poya, barg, rizoid

D)a - sporangiyband, sporangiy; b - poya, barg, rizoid,

arxegoniy, anteridiy
24. Odamlarda qon guruhlari 4ta.Ammo retsessiv ingibitor genning qon guruhlarga ta’sir etib, uning retsessiv alleli gornozigota holatda barcha genotiplarda 1 qon guruhini namoyon qiladi va Bombey fenomenini keltirib chiqaradi. Dominant alleli qon guruhlariga ta’sir ko'rsatrnaydi.Digeterozigota II va III qon guruhli ota-onalardan tug'ilgan farzandlarning necha foizini IV qon guruhli farzandlarni tashkil etadi?

A) 18,75 B) 37,5 C) 25 D) 50

25. Nuqtalar o'rnini to'g'ri javoblar bilan to'ldiring.

Barcha qirqquloqtoifa o'simliklarda. ……..

1) ildizpoya mavjud; 2) barglari patsimon qirqilgan;

3) sporalaridan gametofit rivojlanadi; 4) sporalari

sporangiyda yetiladi; 5) bir xil spora hosil bo'ladi;

6) gametofitda arxegoniy hosil bo'ladi

A) 1, 4 B) 2, 3, 5 C) 3 ,6 D) 1, 4, 5
26. Piyozboshning ildizdan farqini aniqlang.

1) kurtak hosil qiladi; 2) shakli o'zgargan barglarga ega;

3) qo'shimcha ildiz hosil qiladi; 4) vegetativ ko'payishga

xizmat qiladi; 5) oziq modda to'playdi

A) 1, 5 B) 2 ,3 C) 1, 4 D) 2, 4
27.3 oylik (a), 5 oylik (b), 7 oylik (c) bolalarga xos bo’lmagan belgilarni ko’rsating?

1) o’tira boshlaydi 2) umurtqa qismida faqat lordoz qismi paydo bo’lgan bo’ladi 3) umurtqa pog’onasining kifoz qismi shakllanadi

4) sut tishlari chiqa boshlaydi 5) ko’rish analizatori faoliyati boshlanadi 6) eshitish analizatori faoliyati boshlanadi

7) emaklaydi 8) o’ziga yaqinlarni taniy boshlaydi

A) a-1,2,3,4,5,6,7,8; b-2,4,5,6,7; c-1,2,3,5,6

B) a-1,3,4,5,6,7,8; b-1,2,4,5,6,7; c-1,2,3,5,6

C) a-1,3,4,5,7,8; b-2,4,5,6,7; c-1,2,3,4,5,6

D) a-1,3,4,5,7,8; b-2,4,5,6,7; c-1,2,3,5,6

28. Qaysi organizmning hujayra qobig’i pektin(a), murein(b) va xitin(c)dan iborat emas?

1-xrokokk, 2-ichak tayoqchasi, 3-achitqi, 4-penitsill, 5-rizosfera, 6-qo’ziquloq,7-salmonella,8-oksitrops,9-nostok

A)a-2,3,4,5,6,7,8;b-1,3,4,6,8,9;c-1,2,5,6,7,8,9

B)a-1,2,3,4,5,6,7,8;b-1,3,4,6; c-1,2,5,6,7,8,9

C)a-2,3,4,7,8,9;b-3,4,6,8,9;c-1,2,5,6,7,8,9

D)a-2,3,5,6,8,9;b-1,3,4,6,8,9;c-1,2,5,6,7,8,9

29. Baliq (1), uy pashshasi (2) va yashil bronza qo’ng’izining (3) ta’m bilish hujayralari qayerda joylashgan

a) oldingi oyoqlari panjasidagi tukchalarda; b) og’iz bo’shlig’ida; c) paypaslagichlarida; d) halqumda; e) tana yuzasida; f) mo’ylovida; j) yostiqchasimon xartumchada

A) 1 b,d,e; 2 a; 3 c B)1 b,d,e; 2 a,c; 3 f

C) 1 b, d; 2 e ,f; 3 c D) 1 b,d,v; 2 c,j; 3 a,f

30.Biokimyoviy nuqtai nazardan hujayraning ixtisoslashishi

shu hujayra uchun oqsillarni sintezlash bilan xarakterlanadi. Noto’g’ri javobni aniqlang?

A) eritrotsitlar gemoglobin sintezlaydi

B) limfotsitlar antitana sintezlaydi

C) muskul hujayralari miozinni sintezlaydi

D) jigar hujayralari insulin sintezlaydi