Jar o’quv markazi biologiya – 1

Variant -27 Biologiya

1.Atmosfera bosim yuqori bo’lgan sharoitdan tezlik bilan normal bosimli sharoitga.o’tganda kuzatiladigan jarayonlarni aniqlang.

a) kislorod yetishmaydi; b) bo’gim va belda og’riq paydo bo’ladi; c) nafas olish tezlashadi; d) yurak urishi sekinlashadi; e) bosh og’riydi, ko’z tinadi; f) yurak urishi tezlashadi; j) ko’ngil ayniydi; k) eritrotsitlar soni ko’payadi; l) erigan azot gazi pufakchalarga aylanadi

A) a,b, c, d,e, f, j,k, 1 B) b, j, l C) d, c, v, f, j D) a, b, c, d, k

2. Hayvon hujayrasida glukoza chala va. to‘liq parchalandi.

0 ‘simlikning fotosintez jarayonidan so'ng hosil bo'lgan

glukoza molekulalari soni hayvon hujayrasidagi chala

parchalangan glukoza molekulalaridan 5 marta ko'p, to'liq

parchalangan glukoza molekulalaridan esa 1,2 marta kam

bo'lsa, glukozaning hayvon hujayrasida to'liq parchalanishidan ajralgan ATF soni fotosintezda sarflangan ATF sonidan qanchaga ko'p? (umumiy glukoza molekulalari soni 24 ga teng)

A) 276 B) 140 C) 280 D) 138
3.Bakteriofaglar yordamida qanday kasalliklarni davolash mumkin?

1) qizilcha; 2) ensefalit: 3) ichburug’; 4) quturish; 5) vabo; 6) o’lat

A) 1, 2, 3, 4 B) 2. 3, 4, 5 C) 3, 4, 5 D) 3, 5, 6
4. Bakteriya (a) va sianobakteriyalar (b) uchun xos bo’lgan xususiyatlarni juftlab ko’rsating?

1) erkin kislorodni tashqariga ajratadi 2) gormogoniylar yordamida ko’payadi 3) ikkiga bo’linish yo’li bilan ko’payadi 4) halqasimon DNKga ega 5) sentroplazma va xromotoplazmaga ega 6) hujayra po’sti mureindan iborat 7) hujayra po’sti pektindan iborat 8) fikotsianga ega 9) erkin azotni o’zlashtira oladi 10) tuproq hosil bo’lish jarayonida ishtirok etadi 11) tallomga ega 12) tashqi tomondan oqsilli qobiq bilan qoplangan 13) organoidlarga ega emas 14) fagotsitoz xos 15) geterotrof usulda oziqlanadi 16) gametalar hosil qiladi 17) ribosomaga ega

A) a-3,4,6,14,15,17 b-1,2,4,5,7,8,910,11,17

B) a-3,4,7,9,15,16,17 b-1,2,3,4,5,6,8,9,10,11,17

C) a-3,4,6,10,13,15 b-1,2,4,5,7,8,9,10,11,13,16

D) a-3,4,6,9,15,17 b-1,2,3,4,5,7,8,9,10,11,17

5. Chap yarimsharlar po’stlog’ining oliy nerv markazlarini ko’rsating.1) hid bilish; 2) siypalash; 3) eshitish; 4) gapirish;

5) intonatsiya; 6) hisoblash; 7) mo’ljal olish; 8) o’qish;

9) geometrik shakllarni aniqlash; 10) ko’rish

A) 1, 2, 3, 5, 7, 9, 10 B) 1, 2, 3, 4, 6, 8, 10

C) 1, 2, 3, 5, 8, 9, 10 D) 1, 2, 3, 6, 8, 9, 10
6. Dermaning yuqori (a), o’rta (b) va pastki (c) qismida qaysi retseptorlar joylashmagan?

1) sovuqni sezuvchi 2) o’g’riqni sezuvchi 3) issiqni sezuvchi

4) siypalashni sezuvchi 5) bosimni sezuvchi

A) a-1,3,4; b-2,3,4,5; c-1,2 B) a-2,3,5; b-1,3,4; c-2,4,5

C) a-1,3; b-2,3,4,5; c-1,2,3,4 D) a-1,3,5; b-2,3,4,5; c-1,2,4
7. Eng kichik sistematik birlikdan eng kattasigacha ketma-ketlikda sanang.

1) Zangori sachratqi; 2) Qorajusan; 3) Sachratqi;

4) Murakkabgul- doshlar; 5) Moychechakdoshlar;

6) Suttikandoshlar; 7) Sachratqi; 8) Shuvoq; 9) Magnoliyasimon; 10) 2 urug’pallalilar; 11) Yopiq urug’lilar; 12) Magnoliya toifa.

A) 1,3,6,5,4,10,11; B) 1,7,6,4,9,11;

C) 2,8,5,6,4,10,11; D) 2,8,5,4,10,9.

8. Makkajoʻxori donining silliqligi burishganligi ustidan, rangli bo'lishi rangsizligi ustidan dominantlik qiladi. Bu genlar o'zaro birikkan holda irsiylanadi. Agar tahliliy chatishtirish natijasida 6200 ta o'simlik olingan bo'lsa, ulardan nechtasi ota-ona forma-larga o'xshamasligini aniqlang (Krossingover 8% ga teng.)

A) 248 B) 5704 C) 496 D) 2852

9. 2820 ta fosfat kislota molekulasiga ega DNK tarkibida 850 ta dezoksiriboza molekulasi bo'lgan G nukleotidi bo'lsa, ushbu DNK fragmentidagi A va T nukleotidlari orasida nechta vodorod bog'i bo'ladi?

A) 2550 B) 1700 C) 3670 D) 1120

10. Qaysi javobda odam organizmidagi qon tomirlarga oid noto'g'ri ma’lumotlar keltirilgan?

1) simpatik nerv ta’sirida tomirlar devori kengayadi 2) tojsimon arteriyada kislorodning konsentratsiyasi yuqori bo'ladi 3) alveola atrofini o'rab turuvchi qon tomirlar devori faqat epiteliy to'qimasi dan iborat 4) parasimpatik nerv sistemasi ta’sirida tomirlarda qon oqish tezligi ortadi 5) vazopressin gormoni tomirlarda qon oqish tezligini susaytiradi 6) arteriya tomirlari devorining tebranishidan arterial puls yuzaga keladi 7) muskul to'qimalaridan yig'iluvchi tomirlardagi qonda karbonat angidridning konsentratsiyasi yuqori bo'ladi

A) 1, 4, 7 В) 1, 4, 5 C) 2, 3, 6 D) 2, 3, 7
11. Hujayra organoidlarini 1 qavat membranali (a), 2 qavat membranali (b) membranasiz (c) larga ajrating.

1) ribosoma 2) golji kompleksi 3) mitoxondriya 4) endoplazmatik retikulum 4) sitoskelet 5) lizosoma 6) hujayra markazi 7) yadro

A) a-1,2 b-3,4 c-6 B) a-2,4,5 b-3,7 c-1,6

C) a-2,4,5 b-3 c-1 D) a-4,5 b-3,7 c-1,6

12. DNK fragmentidagi A va H bogʻlar 1:6,5 nisbatda boʻlsa "S" necha %?

A)10 B)15 C)20 D)30

13.Bemor jarohatlanib, 300 gr qon yo'qotgan. Bu qon o'rnini qoplash uchun donorning 5% qoni yetarli bo'lgan. Donorning o'rtacha tana massasini toping.

(1 ml qon -- 1 gr)

A) 66,7 kg B) 90,5 kg C) 85,7 kg D) 75 kg.
14. Sitoplazmada ADF va ATF nisbati 1,75:1 bo‘lib, 1890 gr glyukoza parchalangandan keyin ularni nisbati o‘zaro tenglashgan bo‘Isa, u holda dastlabgi ATF miqdorini molda aniqlang.

A) 98 B) 80 C) 56 D) 92

15. Ti plazmitdan TDNK bòlagini olib pBR 322 ga rekombinatsiya qilindi. Geterologik genni TDNK ni kesib rekombinat siyalandi.Vektorni toping.

A. Ti B. pBR 322 C. T DNK D. geterologik gen

16. Noma'lum o'simlikni birlamchi jinsiy hujayralar soni 40 tani tashkil qilib, urug'lanishda spermiylarning 25 % ishtirok etdi. Urug'lanishda ishtirok etgan spermiylardagi xromasomalar soni va urug'lanishda ishtirok etmagan spermiylardagi xromasomalar soni farqi 1600 ga teng bo'lsa, va spermiylardagi umumiy xromasomalar soni 3200 tanu tashkil qilsa, noma'lum o'simlikni tuxum hujayrasidagi jinsiy xromasomalari soni somatik hujayrasidagi barcha xromasomalarini necha foizini tashkil qiladi?

A) 2,083% B) 5 % C) 6,25 % D) 5,55 %

17. Dala qirqboʻgʻimi va zuxrasoch qirqqulogʻining hayot sikli uchun umumiy bosqichlar ketma-ketligi qaysi javobda toʻgʻri berilgan.

A) sporofit → sorus → sporangiy → spora → 2 jinsli gametofit → gametalar → zigota → murtak → sporofit

B) sporofit → spora beruvchi boshoq → sporofill → sorus → spora → 2 jinsli gametofit → gametalar → zigota → murtak → sporofit

C) spora → sporofit → arxegoniy va anteridiy → gametalar → zigota → murtak → gametofit → sporangiy → spora

D) spora → gametofit → arxegoniy va anteridiy → gametalar → zigota → murtak → sporofit → sporangiy → spora

18. Quyidagilar orasidan nukleotidlar (a), monosaxaridlar (b) va aminokislotalar (c) birikmasidan iborat tuzilmalarni aniqlang.

1) partak hujayrasi qobig'i 2) retrotranspozon 3) restriksion

endonukleazalar 4) Ti-plazmida 5) Hae III 6) oq zamburug' hujayrasining qobig'i

A) a-1, 4; b-2, 6; c-3, 5 B) a-2, 4; b-1, 6; c-3, 5

C) a-2, 3; b-1, 6; c-4, 5 D) a-2, 4; b-1, 5; c-3, 6

19. . Tashqi muhit ta`sirida ma`lum bir odam qandli diabet kasalligiga uchrab shu odamda qonda qand miqdori 140% mg yetib qoldi.Shu odamdagi shu kasallik namoyon bo`lishi(a) paydo bo`lgan joyi(b)paydo bo`lish darajasi(c) va ta`sir doirasi(d)ga ko`ra qanday bo`lishligini aniqlang.

1.somatik 2.generativ 3.dominat 4.ressesiv 5.xromosoma 6.nuqtali 7.foydali 8.zararli 9.irsiylanadigan 10.irsiylanmaydigan 11.genotipik 12.fenotipik

A.a-4; b-1; c-6; d-8; B.a-4; b-1; c-5; d-8;

C. a-1; b-4; c-6; d-8; D.a-1; b-6; c-4; d-8

20. Quyidagilar rezavor(a) va ko`sak(b) meva hosil qiladigan navlarni aniqlang.

1.tritikale 2.Yulduz 3.nimarang 4.Samarqand-3 5.Sanzor 6.Vatan 7.bangidevona 8.Gultish 9.Namangan-34 10.Samarqand 11.Ituzum

A.a-3,8,10; b-4,9,2 B.a-10,11,3,8; b-2,9,7,4

C.a-3,8,4; b-10,9,2 D.a-3,6,8,10; b-2,9,7,4

21.Nerv sistemasiga ega bolgan(a) va bo‘lmagan(b) parazit organizmlami juftlab ko‘rsating.

1) qoramol tasmasimon chuvalchangi; 2) exinokokk;

3) askarida; 4) nereida; 5) rafleziya; 6) jigar qurti; 7) kana;

8) leyshmaniya; 9) bit; 10) shumg‘iya

A) a-3,7,9; b-1,2,5,6,8 В) a-1,3,7,9; b-5,10

C) a-2,4,6,7; b- 1,3,5,10 D) a-4,9,10; b-2,3,5,7,8

22.Og‘ir kasallikka uchragan bemor (retsipiyent) organizmiga yuborilgan qon, qon zardobi tarkibidagi antitelo va antitoksinlar, shuningdek, gammaglobulin holidagi tayyor immunitet donor uchun ... hisoblanadi.

1. 
   tabiiy immunitet B) passiv immunitet
   

C)orttirilgan passiv immunitet D) sun’iy faol immunitet
23.Kalamushlarda yungining to‘q rangliligi yorqin rang ustidan, ko‘zining pushti rangliligi esa qizilligi ustidan dominantlik qiladi. Bu belgilar birikkan holda nasldan- naslga o‘tadi. Laboratoriyada geterozigotali pushtirang ko‘zli to‘q yungli kalamush (har ikkala dominant belgini ham otasidan olgan) bilan qizil ko‘zli yorqin yungli kalamush chatishtirildi. Agar genlar orasidagi masofa 48 morganidaga teng bo‘lsa, to‘q yungli qizilko‘z kalamushlar tug‘ilgan avlodning necha foizini tashkil qiladi?

A) 48 B) 24 C) 26 D) 52

24. Quyida nomi keltirilgan suyaklar sonini ortib borish tartibida joylashtiring.

a) barcha uzun naysimon suyaklar; b) ko‘krak qafasini hosil qiluvchi suyaklar; c) oyoq vaqo‘lning kaft suyaklari; d) chap qo‘lning uzun va kalta naysimon suyaklari; e) bosh suyaklari; f) barcha uzun g‘ovaksimon suyaklar; g) o‘ng qo‘lning barmoq suyaklari

1. 
   a,g,c,d,e,f,b B) b,f,d,e,c,g,a
   

100. 
     b,f,e,d,c,g,a D) a,g,d,c,e,f,b
     

25.Quyidagi jarayonlaming qaysi birida nafas olish a’zolari qatnashmaydi?

1. 
   C0₂ ni organizmdan tashqi muhitga chiqarishda
   
2. 
   ovoz hosil bo‘lishida
   
3. 
   ichki nafas olishda
   
4. 
   plevra bo‘shlig‘idagi bosimning atmosfera bosimidan past bo’lishida
   

26. Gulhayridoshlarga xos bo’lgan xususiyat to‘g‘ri ko’rsatilgan javobni toping.

A) urug‘chisi qo‘shilib o‘smagan

B) changchilari urug‘chilari bilan doim bitta gulda joylashadi

C) gultojbarglari beshta, yarmigacha qo‘shilgan

D) ko‘pchilik vakillarida gullari qiyshiq
27.Chatnamaydigan mevali, guli bir jinsli, bir uyli va bir urug‘pallali o‘simlikni toping.

1. 
   bunday o‘simlik mavjud emas
   
2. 
   boychechak
   
3. 
   shirach D) makkajo‘xori
   

28. Quyidagi ma’lumotlaming nechtasi to‘g‘ri?

1) sun’iy sharoitda antitana sintezlovchi hujayradan olingan mahsulot sun’iy immunitet hosil qilish maqsadida ishlatilmaydi; 2) poliklonal antitanani xastaliklarni tashxislashda ishlatilmaydi; 3) o‘simliklami klonini olish 1977-yilgacha hal qilinmagan muammo edi; 4) tez o‘suvchi quyon olish uchun zigotaga o‘sish gormonini mikroineksiya qilish kerak; 5) Ti plazmidda T-DNK boimasa plazmid o'simlik genomiga birikolmaydi; 6) Roslin birinchi marta yadrosi olib tashlangan zigotaga boshqa embrional hujayradan olingan yadroni ko'chirib o‘tkazdi; 7) gen injenerligining bugungi kundagi katta yutuqlaridan biri “yangi” organlar yaratish texnologiyasidir

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
29.Ma’lum informatsion RNK tarkibidagi nukloitidlar- ning 40% A , 30% G li nukloitidlar tashkil qilib, sitozinli va uratsilli nukliotidlar miqdori esa teng bo’lsa, shu i-RNK asosida teskari transkripsiyalangan DNK fragmentidagi U li nukloitidlar necha % ni tashkil qiladi ?

A) 45 % B )30% С) 15 % D) 0 %

30. Quyonsuyakning 1 ta hujayrasida nazariv jihatdan 1 ta mitoxondriya va xloroplast bo‘lsa va yorug‘ kunning ma’lum vaqtida hammasi bo‘lib 1118 mol ATF sintezlangan bo‘lsa anerob sharoitida sintezlangan ATF lar sonini toping.

A)1116 В) 1082 C) 1118 D) 1080