Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети

Лидерлик — бу бошқарувчанлик мақоми, қарорлар қабул қилиш билан боғлиқ бўлган ижтимоий позициядир.
Сиёсий лидерлик - бу сиёсат бозорида амалга ошириладиган махсус тад-биркорлик шаклидир. Бундай рақобатчилик курашувида томонлар ижтимоий вазифаларни ечиш бўйича дастурлар билан алмашинадилар.
Сиёсий лидер — сиёсий жараёнлар билан бирга бутун жамият ва сиёсий ташкилот ёки ҳаракатни ҳам бошқаради, воқеаларнинг бориши ва сиёсий жараёнлар йўналишини ўзгартира олади. Сиёсий лидерлар жамиятдаги сиёсий жараёнларни жонлантирадилар, жамиятнинг тарихий ривожланишини бел-гиловчи дастурлар ва ғояларни илгари сурадилар.
Сиёсий лидерга кучли ирода, ёқимлилик, қатьийлик қобилияти, интуи-ция зарур бўлади.
Лидерлик ва йўлбошчиликниннг табиатини тушунтириб беришда хил-ма-хил назариялар мавжуд. Улардан бири характер назариясидир. Ушбу наза-риянинг моҳияти шуки, унда лидерлик ҳодисаси шахснинг юксак хусусият-лари асосида тушунтириб берилади. Бундай хусусиятларга қуйидагалар кири-тилган: ўткир заковат, фаҳм-фаросат, темир ирода, кайноқ энергия, юксак ташкилотчилик қобилиятлари, кишиларга ёқа олишлик хусусияти, айниқ-са, билимдонлик ва маъсулиятлиликни ўзига олишга тайёрлик хусусияти. Ҳозирги демократик давлатларда сиёсий лидерларга хушсуратлилик, нотиқ-лик хусусиятлари ҳам асосий талаблар сифатида қўйилмоқца.
Сиёсий лидерларнинг характерли хусусиятларини аниқлаш мақсадида кенг социологик тадқиқотлар ўтказилган. Бу тадқиқот натижалари характер-лар назариясини муайян даражада инкор этади, яъни чуқурроқ таҳлил қил-ганда лидерларнинг индивидуал хусусиятлари умуман шахснинг барча жи-
190
ҳатлари ва ижтимоий хусусиятлари билан умуман олганда мос келиши аниқ-ланган.
Яна шу нарса аникланадики, шахснинг лидерликни амалга ошириши учун муайян хусусиятлар йиғиндиси ҳақиқатан ҳам муайян даражада роль ўйнайди. Бу хусусиятлар йиғиндиси тарихий давр ва дунёдаги турли хил дав-латлар хусусиятларига кўра турлича бўлиши мумкин.
Булар харакгерлар назариясидаги иккинчи йўналишни ёки омилий-таҳ-лилий таълимотларни вужудга келтиради. Бу таълимот лидерларнинг соф ин-дивидуал хусусиятларини ва муайян сиёсий мақсадларини амалга ошириш йўлидаги хулқ-атворларнинг белгиларини таҳлил қилади.