Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети

Лидернинг волюнтаристик назариясини Г. Карлейл (1795-1881) ва Р. У. Эмерсонлар (1803-1882) ишлаб чиққанлар. Уларнинг фикрига кўра, та-рих қаҳрамон, диний шахс ижодининг маҳсулидир.
Сиёсий фикрлар таълимотидаги сиёсий лидерлик назариясида Ф. Ницше ишлаб чиққан парадигмалар ҳам мухим роль ўйнайди. У олий биологик тип — етакчи, йўлбошчи инсон, ғайритабиий фавқулодда инсон тўғрисидаги ғояни асослашга ҳаракат қилди. Ғайритабиий, фавқулодда инсон инсоний ахлоқ меъёрлари билан чегараланмаган бўлиб у, яхшилик ва ёмонликдан юқори туради. У оддий одамларга, ўзига ўхшаш фавқулотда йўлбошчи инсонлар би-лан меҳрибон, мулойим бўлиши мумкин. У юксак ҳаётий қувватга эгалиги ва ҳокимиятга бўлган иродаси билан бошқа кишилардан ажралиб туради. У киши иродали, ривожланган ва гўзал инсондир.
189
Лидер, йўлбошчилар тўғрисидага замонавий назарияларга Г, Тард (1843-1904) ижоди сезиларли таъсир кўрсатган. У ижтимоийлашув тўғрисидаги на-зария асосчиларидан бири бўлиб, ҳаётнинг асосий қонунларидан бири ли-дер, йўлбошчиларга издошларнинг таклид қилишидир, деган ғояни асос-лашга ҳаракат қилади. Жамият тараққиётининг асосий манбаларидан бири ташаббускор ва ноёб шахслар томонидан қилинган янгиликлар ва кашфиёт-лардир.
Лидер — йўл кўрсатувчи маъносини англатади. Бу хусусиятга эга инсон бошқаларга таъсир эта олиш, муайян мақсадларга эришиш учун уларнинг биргаликда фаолиятини ташкил эта олиш қобилиятига эга.
Сиёсий лидерлик — сиёсий фаолият тури бўлиб, у икки томоннинг ўзаро алоқаларини англатади: биринчи томон — лидерлар ўз издошларининг ман-фаат ва эҳтиёжларини яхши биладилар ва баён этадилар, бошқа томон эса, шу манфаатларни ифодалаш ва амалга ошириш учун ўз ваколатларининг бир қисмини уларга ихтиёрий равишда топширадилар.
Замонавий сиёсатшуносликда лидерликка доир бир қанча ёндашувлар мавжуддир:
Лидер — бу бошқа кишиларга таъсир этиш демакдир. Лидер ва унинг издошлари ўртасида ўзаро муносабатлар мавжуд бўлиб, у лидердан гуруҳ аъзо-ларига қараб ҳар доим бир томонлама йўналтирилган бўлади.