Jamurad yangiboyevich, amirov

III.6.3. Sut qoramolchiligida qochirish va buzoq olishni rejalashtirish. 
 
 
Sut  qoramolchiligida  mahsulot  ishlab  chiqarish  asosan  g‘unojin  va 
sigirlardan buzoq olish bilan bog‘liq, shuning uchun har bir fermada yil boshida 
qochirish  va  buzoq  olish  rejasi  tuziladi,  bu  xo‘jalikda  chorvachilik 
mahsulotlarini ishlab chiqarish rejalarini bajarishni ko‘zda tutadi. Bu reja podani 
maqsadli  juftlash  natijasida  uni  takomillashtirish  imkonini  beradi.  Buzoq  olish 
va sut ishlab chiqarishni yil davomida bir me’yorda tashkil qilishni ta’minlaydi. 
Xo‘jalikda  qochirish  va  buzoq  olish  rejasini  tuzish  uchun    jami 
qochiriladigan urg‘ochi (sigir, qochirish yoshidagi tanalar)  hayvonlar soni, qisir 
sigirlarni aniqlash, ularni obdon davolash; xo‘jalikda qochirilishi lozim urg‘ochi 
tanalarni  kerakli  vaqtda  buzoq  olish    maqsadida  qochirish,  sigir  va  urg‘ochi 
tanalarni  qochgan  va  tug‘ish  muddatlari;  bo‘lar  asosida  oylar  bo‘yicha 
qochadigan va tug‘adigan sigir va g‘unojinlar bosh soni aniqlanadi, ular asosida 
yagona qochirish va tug‘ish rejasi shakllanadi. 

---

 
172 
Bu  borada  yana  xo‘jalik  hududida  borliq  aholining  urg‘ochi  tana  va 
sigirlarni qochirish ham inobatga olinadi. 
Bular asosida yil davomida, oylar bo‘yicha zarur urug‘ soni asosida viloyat 
naslchilik  idorasiga  yil  boshida  so‘rov  berilib,  shartnoma  tuziladi.  Tabiiy 
qochirish  hukm  surgan  xo‘jaliklarda  esa  kerakli  buqalar  soni  aniqlanadi,  kerak 
bo‘lsa qo‘shimcha-sotib olinadi. Bunda albatta xo‘jalikda juftlash rejasi inobatga 
olinadi.  Juftlash  xo‘jalikni  o‘zida  mutaxassislar  va  viloyat  naslchilik  idorasi 
xodimlari  yordamida  tuziladi,  bunda  albatta  xo‘jalik  podasini  tezroq 
takomillashtirish bosh masala bo‘lmog‘i kerak. 
Qochirish  naslchilik  xo‘jaliklarida  yakka  juftlashni  ko‘zda  tutib  unda 
asosiy  va  qo‘shiimcha  buqa  albatta  ko‘rsatiladi.  Tovar  xo‘jaliklarida  esa  ushbu 
reja guruhlab juftlash asosida tuziladi. 
Yuqoridagi rejani tuzishdan asosiy maqsad sigir va g‘unojinlarni tug‘ishini 
yil  davomida  xo‘jalik  imkoniyatlarini  hisobga  olgan  holda  rejalashtirishdan  
iborat.  Ba’zi  xo‘jaliklarda  tug‘ish  yil  davomida  bir  maromda  rejalashtiriladi, 
shuning uchun mahsulot ishlab chiqarish ham yil davomida bir maromda tashkil 
qilinadi.  Agarda  xo‘jalik  hududida  sero‘t  bahor  va  yoz  yaylovlari  ko‘p  bo‘lsa 
ulardan oqilona foydalanib ko‘p va arzon sut ishlab chiqarish maqsadida tug‘ish 
muddatlari  asosan  shu  mavsumga  rejalashtariladi.    Xullas  har  bir  muayyan 
sharoitda bu reja aniq maqsadni ko‘zlaydi.