Qadriyatshunoslik aksiologik ong, qadrlash tuyg’usi, qadriyatli yondashuv va boshqalar asosida to’plangan qadriyatlar to’g’risidagi bilimlar sistemasidir. To’g’ri, ushbu bilimlar endigina muayyan fan darajasiga etgan ilmiy sistema sifatida, yaxlit holatda, maxsus qo’llanma yoki darsliklar tarzida chop etish uchun etarli bo’ldi xolos. Ammo bu masalaning mohiyatini o’zgartirmaydi.Qolaversa, «Madaniyatshunoslik», «Sotsiologiya» kabi bilim sohalarining maxsus fanlar sifatida e’tirof etilganiga va ularning mamlakatimizdagi ijtimoiy fanlar sistemasida o’z o’rniga ega bo’lganiga ham ko’p bo’lgani yo’q. «Aksiologiya» iborasi hozir ko’pchilikka tanish bo’lib qoldi, bu sohadagi bilimlar ilgarigiga qaraganda ancha ko’paydi. Ushbu yo’nalishda tadqoqotlar va izlanishlarning soni ortib bormoqda, fanning o’zi esa ba’zi oliy o’quv yurtlarida o’qitila boshlandi. “Aksiologiya” yoki “Qadriyatshunoslik” nomi bilan sobiq ittifoqda birorta ham darslik yoki o’quv qo’llanmasi chop etilmagan. Hatto universitetlarning faylasuf, jamiyatshunos, tarixchi va ijtimoiy mutaxassislar tayyorlaydigan gumanitar fanlar bo’limlarida ham aksiologiya bo’yicha maxsus kurslar o’qitilmas edi. Alohida ta’kidlash joizki, sobiq ittifoq hududidagi boshqa birorta davlatda qadriyatlar mavzusiga bizning mamlakatimizdagidek munosabatni kuzatish qiyin. Avvalo, bu masalaga Prezidentimiz Islom Karimov juda katta e’tibor bermoqda. Yurtboshimizning asarlarida uning ko’plab qirralari teran tahlil qilingan, mavzuning ilmiy, nazariy va amaliy jihatlari ochib berilgan. Bu borada, ayniqsa mustaqillikni mustahkamlashda qadriyatlar omilidan foydalanish, ma’naviy taraqqiyotimizning qadriyatlarga asoslangan mezonlari, islohotlarning yangi qadriyatlar tizimiga olib kelishi, ijtimoiy o’zgarishlarning umuminsoniy qadriyatlarni barqaror qilish tomon yo’naltirilganligi kabi masalalar muhim ahamiyat kasb etadi.
Xulosa.
Mustaqillikni mustahkamlash, O’zbekistonda umuminsoniy qadriyatlarga asoslangan yangi demokratik davlat qurish va fuqarolik jamiyatini barpo etish jarayoni qadriyatlar mavzusini dolzarblashtirib yubordi. Bu borada qadriyatlarni qayta baholash, azaliy sharqona va milliy qadriyatlarni tiklash, ularni asrab-avaylash va kelajak avlodlarga meros qoldirish, islohot va o’zgarishlarning qadriyatli mezonlarini aniqlash, mazkur jarayon bilan bog’liq muammolarni hal qilishning umuminsoniy mezonlariga mos usullarini qo’llash kabi masalalar paydo bo’ldi. Ularni ilmiy-amaliy jihatdan hal qilish zarurati qadriyatshunoslikning ko’plab mavzularini mutaxassislar va tadqiqotchilar uchun dolzarb vazifaga aylantirdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |