Жалолиддин румий тарихий-биографик роман


уз  тарбиясига олган, савод ургат-  ган, дунёни танитган, унга шу кдцар  куп



Download 12,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/222
Sana23.02.2022
Hajmi12,72 Mb.
#147376
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   222
Bog'liq
55.Jaloliddin Rumiy - Radiy Fish

уз 
тарбиясига олган, савод ургат- 
ган, дунёни танитган, унга шу кдцар 
куп 
мекнат ва фурсат 
сарфлаган эдики, *атго якинлари *ам хдйрон колишган эди.
Углининг туйидан сунг Жалолидцин «Маснавий»ни давом эт- 
тириш учун дархрл ша*ар якинидаги Филобод бокига жунаган, у 
ердан аввал бошлаб 
Уели 
Валадга мактуб йуллаган эди. Шоир 
мактуб мазмунини сир тутишни сураган, зеро, билимни саклай 
билганларга илми асрор муяссар булур, мактуб сУзлари замирида 
эса унинг Уз крлби кашф этган энг эзгу сиру синоатлар ётарди.
«Бугун, - деб ёзган эди Жалолидцин 
УЕлига, 
— сенинг нико* 
айёмингда кузим ва кунглимнинг нури булмиш Фотама бонуни 
асраб-авайлагайсен, деб сенга топширдим, зеро, бу сен учун буюк 
синовдир. Умид улким, *амиша унга адолат макомида муомала 
килтайсен, химмат-здемоятингни увдан дарит тутмагайсен. Отанг 
манглайи, уз манглайинг, фарзандларинг номи-номуси ёрур ва
www.ziyouz.com kutubxonasi


мусаффо булсин, десант хотининг билан кечган х,ар кунинг -
туй, хдр тунинг - никох, окдюми булгай. Уни хамиша к^лбинг 
тузога ила овлагайсен, унга *еч кдчон энди овлашга х,ожат йук, 
бир улжа, деб кдрамагайсен, зеро, бундок, кэрагувчилар енгил- 
елпи назарли кишилар булиб, ушалар х^кдца, улар факат дунё­
нинг сувратини кургайлар, деб бежиз айтил маган...»
Валад отасини тушакка етакпади. Эхгиётлаб курпачага уткизди. 
Янги шам келтириб, уни тугай деб колган эскисига тутиб
ёкди, шамдонга кундирди.
Жалолидцин унга рухсат ишорасини килди. Валад яна Уша 
назокати билан уз хужрасига, ухламай, унинг кайтишини ку- 
таётган Фотима-хотун хузурига жунаркан, Жалолиддин инда- 
май, ортидан кузатиб колди.
Валаднинг хотини о т р о ё к эди, буйида олти ойлик боласи 
бор, шунинг учун кечалари кУрКиб, ухламай чикдрди. У эрига 
ун икки бола тутиб берди, лекин \аммаси нобуд булди - кай 
бири тугилиши билан, кдй бири олти ойлик, кдй бири Ун ой­
лик булиб, кдй бири ёшига тулиб. Шурлик хотин алам устида 
еб туймас тупрокни туйдиришга азд килди: у буйида булди 
дегунча, ундан кутил иш чорасини изларди. Бу гал кам шундок 
Килди: атай 
ofhp 
нарсалар кутарда, хотинларнинг базмларида 
тонггача раке тушди, х,ар хил за*ар-заккум дорилар ичди. Ле­
кин бари фойдасиз булиб чикди.
Жалолиддин бундан хабардор эди. Хомила уч ой тулиб туртин- 
чи ойга юз тутганида, келинини кувватлашга карор килди. У 
билардики, келини унга ишонади, ишонч эса таннинг узи *ам 
бехабар кувватларни кУзташга кодир.
У муктарам муриди Тоторий оркали Фотима-хотунга аввал 
дуо айтиб, сунг еткиздиким, болани асрамок даркор, зеро, 
ройибдан ишора булди, у эсон-омон тутилиб, 
coF-еаломат 
воя­
га етгай, факир Жалолидцин уз кузлари билан набирасини 
куришга орзуманд.
Кдйнатаси ва устозига ихлоси чексиз булган, нак тангрига 
ишонгандек, унинг башоратига ишонувчи Фотима-хотун тутиш­
га карор килди, гадоларга садака улащци, куй суйиб, курбонлик 
Килдирди. Сабр-токдт, мехр-муяэббат ила фарзанд кутмоккЭ бош­
лади. Кечалари куркув босар, лекин ана шу 
курК У вни 
енгишга 
жон-жахди билан уринар ва *еч кимга сир бой бермасди.
Валад кам нобуд булган болаларига куярди, лекин Фотима- 
хотунга ухшаб эмас. Авлодини какр-газабга олган хизмат кдр- 
шисида мумин ва сабр-бардошли булиб куринган Валад бутун 
аламини хотинига карши каратди.
Мислсиз Гавхари вафотидан сунг бир бевага уйланиб, умргу- 
заронлик этган Жалолиддин сезар ва иэтироб чекардики, Угли
www.ziyouz.com kutubxonasi


иккинчи хотин, хеч булмаса, чури олиш фикр ига тушмиш. 
Бу шариатга зид эмас, у туртта хотун олишгача рухсат этади, 
чурилар то тугмас экан санокдд кирмайди. Лекин унинг угли ва 
вориси хар бир мусулмон учун фарз болтан умумга аён крнунлар 
асосида эмас, хакдаат ишкдца ёнганлар — ошикдар учун мукдц- 
дас булмиш кдгсб к,онунлари асосида иш тутм от даркор.
Уз хужрасига томон жимгина жунаган Валаднинг оркдсидан 
бокдеб, Жалолидцин надомат ила уйлади: юмшоклик ва ёк?ш- 
тойлик аёвсиз саркашликка нисбатан неча карра бешафкрт. 
Шунда, ушим издошим булармикин, деган умвдига яна бир 
бор дарз тушгандай булди. Фотимадек хотинни англамай, унга 
пинхона ранж-озор етказган киши отасини англармиди? Елгаз 
акл-идроки биланмас, бугун жисми жони билан. Сузларини- 
мас, мохиятини?!
Шу тобда шогирди ва келини унга углидан хам якднрок; 
б^либ туюлди, зеро, у устозидан ёкдмтойлик ва кексаларга хос 
ювошликни эмас, энг мухими — исёнкорликни мерос кдлиб 
олган эди. Магар Фотима-хотун, у бир пайтлар беназир дусти, 
Умр Куёшини йук,отиб, бутун оламга исён этганидек, такдирга 
исён этмадими?
Босибди зулмат андоцким, тилармен булса ой пищон, 
Гадаю мосуво булдимки, ша%га бошладим исён.
Ажабуусни жахрн чорлар мени лутфи-карам айлаб,
Мен эрсам, анга бормасмен, юрибмен гарчи саргардон. 
Мени ёр беписанд айлаб, бутун оламга хор этсун, 
Рарибдирман ва лекин чекмагаймен заррача афрон.
Утинчу илтижо, о%и-фигонга айладим шуриш,
Керакмас симу-зар, андин менга на дору, на дармон. 
Агарчи зарраи Хокмен, оловга кузгалон цилдим,
Рацибдир бизга сув, тупроц, х,аво, беш сезги, чор мезон,
Не эрмиш менга чор мезон, агарчи зарра тупро^мен, 
Кутардим шуриши — т вю , рацибим холщ ул Рацмон.
Бу сувдин ичмагансен, бас, сузим сиррини билмассен, 
Куёшга кимсани тенг этсалар, мен айлагум исён...
Жалолиддин эхтиросдан энтикиб, кузларини юмди. Балки 
бир лахза кечгандир, балки абадият, то тинчиб, фикрлари ав- 
валги маромига тушиб равон окдоагунча, кдмирламай утира берди.
Хуш, угли Валад унинг сузлари сувини ичиб, унинг исён- 
кор маъносига етмаса, айбдорми? Ахир бекорга айтилмаган: 
«Кимки бизга махбуб эмас, унинг энг огар гунохлари хам маъ- 
. зурдир, кимки бизга махбубдир, унинг бир зарра гунохи хам 
маъжур эмас».
«Хотун ёлгиз маъшукд эмас. Ёлгиз банда эмас, яратувчи хам
www.ziyouz.com kutubxonasi


уша. Хамма хдм яратувчини англармикин? Хамма эркак *ам 
хотинни тушунармикин?
Крронруликка куниккан кузлар куёш нурига бардош берол- 
магай. Уз китоблари орасига куртдай бекиниб олган факдолар 
«хотинларнинг юзларини бекитинг, уларни х,арамларга кдманг, 
сузларига кулок, солманг, *атгоки номларини крбр тошларига 
ёзманг», деб буюришар экан, сабаб уша зулмат ва жах,олат бан- 
даларининг аёл кдлби шуьласидан куркдшида эмасми? Яна 
Куръон сурасига суянишади: «Эркаклар аёллардан юкрри тур- 
гай». Аммо бировнинг сузини такрорлаш хдли унинг маъносига 
етиш деган гап эмас. Мухаммад пайгамбар замонида хотинлар 
юзларини бекитишмас, улар орасида сузи ва аъмоли билан шон- 
шузфат к;озонганлар озмунча эдими? Эр булиб тутлмайдилар, 
эр булиб етишадилар. Куплаб хотинлар фазли-камолот ва азми 
жасоратда эркаклардан кщори туришади».
Хотин мухдббатининг таъмини тотган Валад узини хотин 
урнига куйиб куриши, кднд еб, кузгу олдида инсон тилини 
урганган тутидек, юрак сокрвлиги билан хайрлашиб, юрак ти­
лини урганиши лозим эди.
«НЕ ДЕМАК ХОТИН?»
Ларендеда акаси Аълоиддин илк бор хасталаниб, ётиб кол- 
ганда, ойиси Мумина-хотун кдйдандир бир муъжиза бир куш 
топтирди: кднот патлари ям-яшил, тумшуги кдзгиш, кузлари 

Download 12,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   222




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish