Jalilova s. X. Taraqqiyot psixologiyasi va differentsial psixologiya

Yuqori rivojlanish darajasiga ega bo‘lgan guruh
Past rivojlanish darajasiga ega bo‘lgan guruh
Faoliyat samaradorligi ball hisobida	(	(	Faoliyat samaradorligi ball hisobida	(	(
5 6 7 10 6 8 7	-2 1 0 -3 1 -1 0	4 1 0 9 1 1 0	6 3 4 5 5 3 2	-2 1 0 -1 -1 1 2	4 1 0 1 1 1 4

;
;
;
;

va lar o‘rtasida farq borligini, ya’ni guruh rivojlanish darajasi bilan guruhiy faoliyat o‘rtasida o‘zaro bog‘liqlik mavjudligini aniqlash uchun tadqiqotchi - o‘rtasidagi farqning statistik ishonchliligini topishi lozim. Buning uchun Styudentning t kriteriysidan foydalaniladi.

Bu erda va - o‘rtacha arifmetik qiymat;
va - o‘rtacha xato qiymati bo‘lib, u quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

Bizning misolda 1-qator uchun xato quyidagiga teng :


;
2-qator uchun

Shundan keyin, tadqiqotchi maxsus jadval orqali ishonchlilik darajasinii aniqlaydi. Psixologiya bo‘yicha qilinadigan ishlarda asosan 5 foizli (r=0.05), 1 foizli (r=0.01) va mingdan bir foizli (r=0.001) ishonchlilik darajasi qo‘llaniladi. Agar t – kriteriya miqdori masalan, 5 foizli ishonchlik darajasiga teng yoki undan kichik bo‘lsa, o‘rtacha qiymatlar o‘rtachasi topilgan farq tasodifiy, ya’ni 100 tadan 5 holatga to‘g‘ri keladi (p . Agar p (ya’ni tasodifiylik farq 5 foizdan katta) bo‘lsa, farq unchalik katta emas. Ishonchlilik darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, t-ko‘rsatkichning miqdori shunchalik ahamiyatli bo‘ladi.

Spirmen korrelyasiya koeffitsenti:

r -korrelyasiya koeffitsenti;
d-taqqoslanayotgan o‘b’ekt o‘rni (rang) o‘rtasidagi farq;
n-taqqoslanayotgan juftlik miqdori
Korrelyasiya koeffitsenti miqdori -1 dan +1 gacha oraliq chegaralaridan chetga chiqmaydi.
Agar korrelyasiya koeffitsenti +1ga yaqin bo‘lsa, o‘zgaruvchilar o‘rtacha mustahkam to‘g‘ri aloqa mavjudligini bildiradi. Agar korrelyasiya koeffitsenti -1 ga yaqin bo‘lsa, o‘zgaruvchilar o‘rtasida teskari aloqa borligidan dalolat beradi. Agar korrelyasiya koeffitsent 0 bo‘lsa, aloqa mavjud emas.
Olingan miqdorning ishonchlilik darajasini aniqlash uchun Styudentning t- kriteriysidan foydaliniladi:

t - Styudentning korrelyasiya koeffitsenti ko‘rsatkichi
r - korrelyasiya koeffitsenti miqdori
N – tanlovlar hajmi
Korrelyasiya (rang bo‘yicha) koeffitsentini hisoblash quyidagicha amalga oshiriladi:
Masalan, 2 ta ekspert bitta o‘quvchini 8 sifat bo‘yicha baholaydilar:
1.Qattiqqo‘llik.
2.Qat’iylik.
3.Jahldorlik.
4.Ma’suliyatsizlik.
5.Ochiq ko‘ngililik.

6. 
   To‘g‘riso‘zlik.
   
7. 
   Aqllilik.
   
8. 
   G‘ayratlilik.
   

Bunda shu 8 xil sifat o‘rinlarga joylashtirib chiqiladi. 1-o‘ringa o‘quvchida eng ko‘p namoyon bo‘ladigan sifat, 8-o‘ringa eng kam namoyon bo‘ladigan sifat joylashtiriladi. Natijalar 4-jadvalda keltirilgan.
4-jadval