Jalilova s. X. Taraqqiyot psixologiyasi va differentsial psixologiya

Ko‘rsatkich ifodasi	O‘rtachadan og‘ish
Kvadrat og‘ish
1 2 3 4 5 6	1 3 3 0 4 1	1-2=-1 3-2=1 3-2=1 0-1=-2 4-2=2 1-2=-2	1 1 1 4 4 1

Dispersiya quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

Bunda variatsion qatorning o‘rtacha arifmetik qiymati
- har 1 alohida variantning ifodasi
N – variatsion qatordagi variantlar miqdori
O‘rtacha kvadrat og‘ish dispersiyadan kvadrat ildiz chiqarish orqali aniqlanadigan va (sigma) bilan belgilanadi, u quyidagicha hisoblanaldi:

Ilmiy tahminni statistik tekshirish.
Ijtimoiy psixologik tadqiqotlarda matematik statistikani qo‘llashning muhim tomonlaridan biri olingan natijalar statistik miqdorini (znachimost) aniqlash.
Masalan, tadqiqotchi o‘zining tadqiqotida guruhiy faoliyat samardorligini guruh rivojlanish darajasiga bog‘liqligini o‘rganmoqchi deylik. 2 ta guruh – yuqori rivojlanish darajasi va past rivojlanish darajasiga ega bo‘lgan guruhlarda olingan 2 turdagi o‘lchovlar arifmetik qiymatni topishi mumkin.

3-jadval