Jahon tarixi

Sanoat to‘ntarishi uchun  shart-sharoitning yetilishi.  Sanoat 
to ‘ntarishi  deganda,  qo‘l  mehnatiga  asoslangan  manufaktura 
ishlab  chiqarishidan  mashinalar  keng  qodlaniladigan  fabrika- 
zavod  ishlab  chiqarishiga  o ‘tish  tushuniladi.  XVIII  asr 
o‘rtalarida  Buyuk  Britaniyada  shunday  to ‘ntarish  yuz  berishi 
uchun  barcha  shart-sharoitlar  mavjud  edi.
Birinchidan,  qishloq  xo‘jaligi  sohasida  o ‘tkazilgan  islohot 
ortiqcha ishchi kuchini vujudga keltirdi.  0 ‘z navbatida,  ortiq- 
cha ishchi kuchi shaharlarga ketib  sanoatda yollanib  ishlashga 
tayyor  edi.
Ikkinchidan, tovar sotish bozori shakllandi.  Qolaversa,  mam- 
lakat  aholisi  va  shaharlar  soni  tobora  oshib  bordi.
Uchinchidan,  mamlakatda  yer  oldi-sotdisi,  mustamlaka- 
lardan  kelayotgan  boylik  hisobiga  katta  sarmoya to ‘plab  olgan 
burjuaziya  fabrikalar  qurish  va  ularda  texnikani  qo ‘llash 
imkoniga  ega bo‘ldi.  Shu  tariqa  mashinalar  ixtiro  qilish  hayo- 
tiy  zaruratga  aylandi.
1761-yilda  «San’at  va  sanoatni  rivojlantirish jamiyati»ning 
yigiruv  mashinasini  ixtiro  qilgan  kishiga  katta  mukofot  va’da 
qilganligi  bejiz  emas  edi.