«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

 
Mutlaq ustunlik nazariyasi
 
Merkantilistlarga keskin zarba bergan iqtisodchilardan biri Adam Smit buldi. Adam Smit millat 
boyligi tuplangan oltin mikdoriga emas, balki mamlakatning pirovard tovar va xizmatlar ishlab chikara 
olish kobiliyatiga kuprok boglikligini anik-ravshan asoslab berdi.
 
@ «Lesse-fer» (fr. fr. laissez-faire) — iqtisodiyot va erkin raqobatga davlatning aralashmaslik 
siyosati. 
 
@ Mutloq ustunlik nazariyasi — mamlakatlar o’zlari eng kam xarajatlar bilan ishlab 
chiqaradigan (ishlab chiqarishda mutlaq ustunlikka ega bo’lgan) tovarlarni eksport qiladi va boshqa 
mamlakatlarda eng kam xarajatlar bilan ishlab chiqariladigan (ishlab chiqarishda savdo hamkorlari 
mutlaq ustunlikka ega bo’lgan) tovarlarni import qiladi. 
 
Mutlaq ustunlik nazariyasining kuchli tomoni shundaki, u mehnatning qiymat nazariyasiga 
asoslangan va mehnat taqsimotining yaqqol ustunliklarini nafaqat milliy miqyosda, balki xalqaro 
miqyosda ham ko’rsatib beradi. Xalqaro savdoni tushuntirib berishda uning cheklanganligi ham yaqqol 
ko’rinib turadi.
Bu nazariya u yoki bu tovarlarni ishlab chiqarishda mutlak ustunlik bo’lmaganda mamlakatlar nima 
sababdan o’zaro savdo olib borishini tushuntirib bera olmaydi.
Nisbiy ustunlik nazariyasi 
David Rikardo mutlaq ustunliklar nazariyasini rivojlantirdi va ikki mamlakat o’rtasida o’zaro savdo 
ularning xech biri ma’lum bir tovarni ishlab chiqarishda mutlak ustunlikka ega bulmaganda ham foydali 
bulishini kursatib berdi. 
@ Muqobil narx (opportunity cost) — bir birlik tovarni ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan ish 
vaqtining boshqa bir birlik tovarni ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan ish vaqti bilan