«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

 
§ 1.3. Zamonaviy xalqaro iqtisodiy munosabatlarning rivojlanish xususiyatlari 
Intensiv davlatlararo iqtisodiy aloqalarning hozirgi darajasi quyidagilarni ko’rsatadi: 
-
jahon xo’jaligida xalqaro mehnat taqsimoti darajasining chuqurligini; 
-
an’anaviy xalqaro tayyor mahsulotlar savdosi miqyoslarining kengayishi va xarakterining 
o’zgarganligini (u ko’p jihatdan milliy ishlab chiqarish jarayonlariga to’g’ridan-to’g’ri xizmat qila 
boshlaydi); 
-
kapital migratsiyasining intensivlashganligini; 
-
ilmiy-texnik bilimlar almashuvining tezlashganligi va shuningdek xizmatlar sohasining 
rivojlanganligini; 
-
ishchi kuchi migratsiyasining sezilarli darajada o’sganligini (xalqaro ishchi kuchi migratsiyasi 
xalqaro xo’jalikning baynalminallashuvining muhim qismi bo’lib qolmoqda); 
-
davlatlar va mintaqalar o’rtasidagi iqtisodiy integratsiyalashuv jarayonlarining tezlashishi va 
kengayishini.
-
Baynalminallashuv alohida milliy iqtisodiy tizimlarning o’sib borayotgan o’zaro aloqa va 
o’zaro bog’liqligini xarakterlaydi.
§ 1.4. Xalqaro mehnat taqsimoti va unga ta’sir etuvchi omillar 
Mehnat taqsimoti – bu tarixan belgilangan ijtimoiy mehnat tizimidir. U jamiyat rivojlanishi 
jarayonida faoliyatning sifat jihatdan differentsiatsiyasi natijasida kelib chiqadi. 
Xalqaro mehnat taqsimoti mohiyati ishlab chiqarish jarayonining mehnat faoliyatini turli 
shakllarining ixtisoslashuvi va ularning kooperatsiyalashuvida, o’zaro hamkorligida namoyon bo’ladi. 

---

7 
Mehnat taqsimotini faqat ajratish jarayoni sifatida emas, balki, jahon miqyosida mehnatni birlashtirish 
yo’li sifatida ham ko’rish mumkin. 
Har qanday davlatning xalqaro almashuv jarayonida xalqaro mehnat taqsimotining ustunliklarini 
amalga oshirishi – birinchidan, eksport qilinayotgan tovar va xizmatlarning tashqi va ichki bozor 
narxlaridagi farqni olish; ikkinchidan, arzonroq bo’lgan importdan foydalanib, milliy ishlab chiqarishdan 
voz kechgan holda ichki harajatlarni kamaytirish imkonini beradi.