«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

@ Savdo shartlari (terms of trade) — ma’lum bir tovarning eksport va import narxlarining, 
mamlakat bo’yicha yoki mamlakatlar guruhi bo’yicha eksport va import narxlari indekslarining 
nisbatidir. 
 
Savdo shartlarini iqtisodiy ko’rsatkich sifatida quyidagi asosiy ko’rinishlarda bo’lishi mumkin: 
• Tovar yoki sof barter savdo shartlari (
commodity, net barter terms of trade
) — ma’lum bir 
tovarning eksport va import narxlarining yoki barcha tovarlar bo’yicha eksport va import narxlari 
indekslarining nisbatidir. 
ToT = P
x
/P
im
• Daromadni ifodalovchi savdo shartlari (
income terms of trade
) — mamlakatning jami 
eksportdan kelgan tushum hisobiga qancha tovar import qila olishi salohiyatini ko’rsatuvchi indeks. Bu 
indeks tovar savdo shartlarini eksportning miqdor indeksi (
Q
x
)ga ko’paytirish orqali hisoblanadi. Bu 
indeksning o’sishi eksportdan tushumni ortishi hisobiga import qilish salohiyati ortishini ko’rsatadi. 
ToT = (P
x
/P
im
) x Q
x
• Omillar bilan bog’liq savdo shartlari (
factor terms of trade
) — import narxlarini bir yoki bir 
necha ishlab chiqarish omillarining samaradorligi bilan bog’lovchi, eksport tarmoqlarida samaradorlikni 
bir birlikka oshishi hisobiga qancha miqdorda qo’shimcha import qilish mumkinligini ko’rsatuvchi 
indeks. Bu ko’rsatkich tovar savdo shartlarini eksport tarmoqlaridagi samaradorlik indeksiga (
Q
x
) yoki 
ushbu mamlakatda eksport tarmoqlaridagi samaradorlik indeksini import qilinayotgan mamlakat eksport 
tarmoqlaridagi samaradorlik indeksiga nisbatiga (
Q
x
/Q
im
) ko’paytirish orqali hisoblanadi.
ToT = (P
x
/P