Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI TASHQI ISHLAR

VAZIRLIGI

JAHON IQTISODIYOTI VA DIPLOMATIYA UNIVERSITETI
5341100-Jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar bakalavr yo’nalishi

“Xalqaro iqtisodiyot va menejment” fakulteti

“Informatika va matematik modellashtirish” kafedrasi
EKONOMETRIKA fanidan
KURS ISHI

Mavzu: “O’zbekistonda inflyatsiya: inflyatsiyani shakllantiruvchi asosiy tarkibiy qismlarni aniqlash. Korrelyatsion-regression tahlil”

Bajardi: o-2a-17-guruh talabasi

Akbarova N.Sh.

Ilmiy rahbar: F.m.f.n.,dot. Bakoev M.T.

Toshkent – 2020

		MUNDARIJA Kirish……………………………………………………………….…3
		Asosiy qism I Bob. Masalaning qo’yilishi hamda modellar ishlab chiqish.………..6 1.1 Ekonometrik model…………………………………………..6 1.2 Alternativ regressiya tenglamalari……………………………8 II Bob. Tenglamaning statistik ahamiyatliligi va koeffitientlarning ishonchliligini tekshirish……………………………………………..13 2.1 F test o’tkazish…………….…………...……...…………….13 2.2 t-test o’tkazish...…………………………………………….15 2.3 Tahlil bo’yicha xulosa……….……………………………...17 2.4 Vaqt qatorlari yordamida X1 hamda X3 larni bashorat qilib regression modelga qo‘llash…………………………………………18 Xulosa………………………………………………………………..20 Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati…………………………………..22
	Kirish Iqtisodiyotda, inflatsiya muomalada mavjud bo‘lgan tovar va xizmatlar narxining o‘sishi degan ma’noni anglatadi. Inflatsiya atamasi, ko‘proq pulga talabning ortishiga taalluqlidir, shunga qaramay inflatsiya haqiqiy xarid qiymatini kuchsizlantirib tanazzulga olib keladi. Umumiy narx darajasi ortganda , har bir valuta tovar va xizmat ko‘rsatishga ega bo‘lishi kamayib boradi. Narx-navo inflatsiyasi inflatsiya sur’ati bilan o‘lchanadi, ya’ni narx indeksining foizi o‘zgaradi, xuddi iste’mol narxi indeksi kabi. Inflatsiya iqtisodiyotning qon bosimi deb ham atasak bo‘ladi. Uning yuqori ko‘rsatkichi ham, uning yo‘qligi ham iqtisodiyotni, shubhasiz, tang ahvolga olib keladi. Uni bir me’yorda ushlab turish esa har bir davlat uchun dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Inflatsiya beqarorligi kelajakda investitsiya va jamg‘armalar me’yorini buzishi mumkin. Kurs ishi uchun “O’zbekiston Respublikasida inflatsiya darajasiga ta’sir etuvchi omillarning regression tahlili” mavzusi tanlab olindi. Tadqiqot mavzusining dolzarbligi shundaki: milliy valutani joriy qilganimizdan so‘ng uni mustahkamligini ta’minlash, milliy valutani xorijiy valutaga nisbatan kursni barqarorlashtirish va milliy valutamizning to‘lov qobiliyatini ta’minlash ustuvor vazifalardan biriga aylandi. Chunki inflatsiya darajasi mamlakatning tashqi savdosiga, aholi turmush tarziga, iqtisodiyotning o‘sishiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir etuvchi omillardan biri sanaladi. Binobarin, O`zbekistonda mustaqillik yillarida bir qator valuta siyosatlari olib borildi. Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad iqtisodiyotni barqarorlashtirish, importni valuta mexanizmlari orqali sezilarli darajada pasaytirib, chetga valuta oqimini oldini olish hamda eksportni rag‘batlantirish hisoblanadi. Buning natijasida mamlakat milliy valutasining to‘lov qobiliyati oshadi, inflatsiya darajasi barqarorlashadi hamda aholining farovon turmush tarzi ta’minlanadi. Shuningdek, valutani barqarorlashtirish, inflatsiya darajasini bir me’yorda ushlab turish iqtisodiyotning o’sish sur’atlarini jadallashtirishi bilan birga, bugungi kunda dolzarb hisoblangan aholini to‘lov qobiliyatini ta’minlash va turmush darajasini oshirish masalalarini hal etishda yetakchi o’rin tutmoqda. Ayniqsa, inflatsiya darajasini bir meyorda ushlab turishga qaratilgan chora-tadbirlar mamlakatga to’g’ridan-to’g’ri chet el valyutasining kirib kelishini ham ta’minlaydi, Shuningdek, O’zbekiston Respublikasi uchun jahon iqtisodiyotiga xos bo‘lgan globallashuv jarayonida pul-kredit sohasini yanada liberallashtirish natijasida bank sohasini nafaqat yurtimizda balki jahonda bankalarga bo‘lgan ishonchni oshirish orqali jahon bozoridagi operatsiyalarda o’zining yuksak o’rnini ta’minlash hozirgi kunning muhim va dolzarb masalalaridan biridir.