Jahon adabiyoti” fanidan yakuniy nazorat savollari “Belgamish” dostoni

. Shekspir va Sharq badiiy tafakkuri.

Shekspir lirikasining tub asosini uning sonetlari tashkil etadi. Shoir sonetlari hali qo’lyozma holida o’quvchi qiziqishini o’yg’otgan, olimlar diqqatini jalb qilgan edi. 1609 yilda noshir Tomas Torp ularni “shekspir sonetlari” nomi ostida ilk bor kitob holiday chop ettirdi. Shekspir hayot davrida “Sonetlar” boshqa nashr qilinmadi. Hatta, 1623 yilda nashr qilingan “Shekspir komediyalari, xronikalari va tragediyalari” kitobiga adib sonetlari kiritilmagan edi. Faqat 1640 yil shoir Jon Benson Shekspir sonetlarini yig’ib kitob holiday qayta nashr ettirdi. Jon Bensonning yozishicha, bu davrga kelib Shekspir sonetlariga qiziqish biroz susaygan, ular zamonasining mashhur shoiriga aylangan Jon Danning ishq-muhabbat lirikasi soyasida qolib ketgandi. Sababi, XVII asr Yevropada renessans (o’yg’onish) adabiyoti o’zining so’nggi buyuk shoiri Uilyam Shekspir ijodi bilan o’z umriga yakun yasagan, o’rnini yangi rukundagi sheriyatga bo’shatib bergan edi.
Shekspirshunoslar adib sonetlarini asosan ikki qismga bo’lib talqin qilishadi. Birinch qismiga 1-dan 126 ga qadar, ya’ni muallifning “sirli do’stiga” bag’ishlangan sonetlari, ikkinchi qismiga esa 128-152 gacha ya’ni “qorasoch, bug’doyrang yuzli xonim”ga bag’ishlangan sonetlari kiritiladi. Xullas, olimlarning aksari qismi birinchi bo’limga mansub sonetlarida Shekspir o’zining yaqin do’sti va xomiysi graf Sautgemptonni ta’riflagan deyishsa, boshqalari shoirning kenja zamondoshi graf uilyam Herbert (W.H.—bu harflar inglizchada uning ismi-sharifiga mos tushadi) madh etilganini isbotlashga harakat qilishadi. 

95. 
    . Shekspir sonetlari.
    

Uilyam Shekspirning adabiy merosi she’riyat va dramaturgiya asarlaridan iborat.Ayniqsa, 1592—1600 yillarda yozilgan «Sonetlar» Shekspirning Uyg’onish davri madaniyati b-n uzviy aloqada maydonga kelganini ko’rsatdi. Jahon lirikasining buyuk namunalari qatoridan o’rin olgan Shekspir sonetlari mavzu jixatidan 2 guruhga ajraladi: dastlabki 126 sonet shoirning yaqin do’stiga bag’ishlangan bo’lsa, 127—152-sonetlarida lirik kahramonning bevafolik qilgan mahbubaga nisbatan muhabbat tuyg’usi va iztiroblari tasvir etilgan. Shekspirning sonetlari o’zbek tiliga Yusuf Shomansur, Jamol Kamol va Xurshid Davron tomonidan tarjima qilingan.

96.