Jabbor оmоnturdiyеv аnvar оmоnturdiyеv

NUQTALI VERGUL VA UNING QO’LLANISH O’RINLARI

1. Mazmun va grammatik jihatidan bir-biriga nisbatan mustaqillikka ega bo’lgan qo’shma gap komponentlari, sodda gap qismlari o’rtasida nuqtali vergul qo’llaniladi: Yulduzlar hali charaqlab turar, qirchshlama sovuq, lekin sharqdan osmon yorishib kelmoqda edi. (Asq.M.) Eshon Saidani qiyg’os pishgan olchalar oqarishib ko’ringan binoga tomon boshlab bordi; chamadonni hujraning ostonasiga qo’yib, yugurganicha qaytib ketdi. (A.Q.)

2. Gap qismlari, bo’laklari guruhlanib, uyushib bog’langanda ular o’rtasida nuqtali vergul qo’llaniladi: Derazalarga ip bilan osilgan oq krepdeshin pardalar salqi; derazaning chap tomoniga qo’yilgan chiroyli yozuv stoli ustida kattakon sariq samovar, jumragiga rang-barang qog’oz gullar taqilgan bir talay choynak, qopqog’i tob tashlagan qizil patefon; stolga tirab qo’yilgan qimmatbaho trilyaj, uning issiq choynak izlari qolgan tumbochkasida kerosin lampa, chaqilgan gugurt cho’plari, kattakon qizil sovun... (A.Q.) Otam... qoziqning uchi ham bo’lma, boshi ham bo’lma, o’rtasi bo’l; uchi bo’lsang, yerga kirasan, boshi bo’lsang to’qmoq yeysan deganlar. (A.Q.)

3. Raqam yoki harflar bilan ifodalangan numerativlardagi gaplar oxiriga nuqtali vergul qo’yiladi:

Saida obraziga xarakteristika:

a) Saida kamtarin, sodda qiz;

b) Saida ongining shakllanishi;

v) Saida – zamonaviy xotin- qizlarning yorqin timsoli;

g) Xulosa.