Gazlarning izotermik va adiabatik jarayonlarda bajargan ishi

Gazlarning izotermik va adiabatik jarayonlarda bajargan ishi.

• Gazlarning izotermik va adiabatik jarayonlarda bajargan ishi.
• Reja:
• 1. Termodinamik ish tushunchasi.
• 2. Elementar termodinamik ish.
• 3. Izobarik protsessdagi gazning ishi.
• 4. Izotermik protsessdagi gazning ishi.
• 5. Termodinamikaning birinchi qonuni.
• 6. Termodinamikaning birinchi qonunini izoprotsesslarga tadbiqi. Mayer tenglamasi.

Termodinamikaning birinchi qonuni. Buning uchun qizdirilgan choynak misolini ko'raylik. Choynak olayotgan issiqlik miqdori ichidagi suvning qizishiga, ya'ni suvning ichki energiyasi ortishi ∆U va suv bug'lari choynak qopqog'ini ko'targanda tashqi kuchlarga qarshi (qopqoqning og'irlik kuchi) bajariladigan A ishga sarflanadi.

• Termodinamikaning birinchi qonuni. Buning uchun qizdirilgan choynak misolini ko'raylik. Choynak olayotgan issiqlik miqdori ichidagi suvning qizishiga, ya'ni suvning ichki energiyasi ortishi ∆U va suv bug'lari choynak qopqog'ini ko'targanda tashqi kuchlarga qarshi (qopqoqning og'irlik kuchi) bajariladigan A ishga sarflanadi.
• Bu jarayon uchun energiyaning saqlanish va aylanish qonuni:
• Q=∆U+A
• ko'rinishga ega bo'ladi. Bu termodinamikaning birinchi qonuni matematik ko'rinishidir.
• Jismga beriladigan issiqlik miqdori uning ichki energiya orttirishga va tashqi kuchlarga qarshi ish bajarishga sarflanadi

Izoxorik jarayon

• Izoxorik jarayon
• Izoxorik jarayon deb, gazning o’zgarmas xajmda bir xolatdan boshqa holatga o’tishiga aytiladi. Izoxorik jarayonni tasavvur qilish uchun ideal gazni berk idishda qamalgan deb faraz qillaylik. Silindrni va unga qamalgan gazni qizdiramiz. Gaz tashqi kuchlar ustidan ish bajara olmaydi. Termodinamikaning birinchi qonuniga ko’ra:
• Q=∆U+A
• Biroq A = 0. Shuning uchun izoxorik jarayonda gazning ichki energiyasini o’zgarishi gazga berilgan issiqlik miqdoriga teng:
• Q = ∆U.