|
BINOLARGA O’RNATILGAN GELIOKOLLEKTORLARNI ISSIQLIK
SAMARADORLIGINI TAHILI
Abdulkhaev Zokhidjon Erkinjonovich, Abdulkhaev Zafarjon Erkinjonovich
An'anaviy bo'lmagan energiya manbai sifatida biz quyosh energiyasini
olamiz. Gelioqurilmaga asoslangan isitish va issiq suv ta'minoti tizimining
texnologik sxemasi quyosh kollektori, geliouzatish qozonlari, isitish tizimlari va
issiq suv tizimi o'rtasida issiqlikni taqsimlovchi regulyatorlar va avtomatika
tizimidan iborat. Sxema shuningdek an'anaviy isitish qozonini va zaxira elementlar
sifatida qozonli suv isitgichni o'z ichiga oladi.
[1] ga muvofiq, quyosh kollektorining sirt maydoni quyidagi formula
bo'yicha aniqlanadi.
,
(1)
bu yerda,
–yillik issiqlik ta'minoti yuklamasi, kVt·soat;
239
- quyosh kollektorining yillik issiqlik ishlab chiqarish quvvati,
kVt·s/m
2
.
To'liq yillik issiqlik ta'minoti yuklamasi quyidagi formula bo'yicha
aniqlanadi.
,
kVt·soat
(2)
bu yerda,
,
,
,
,
,
– oldingi bo'limlardan olingan
qiymatlar;
- GVS tizimining ish kunlari soni,
= 350.
Qiymatlarni formulaga qo’yamiz (2):
Quyosh kollektorining yillik solishtirma issiqlik ishlab chiqarishi qu yidagi
formula bilan aniqlanadi:
, kVt·s/m
2
,
(3)
bunda
,
– quyosh kollektorining parametrlari;
- gorizontal yuzaga o'rtacha yillik umumiy quyosh nurlarining
tushishi, kVt·s/m
2
, Farg’ona viloyati uchun:
= 1684 kVt·s/m
2
.
Quyosh kollektorining parametrlari quydagi formulalar bo'yicha
hisoblanadi:
=(
1
+
2
·r +
3
·r
2
)+(
4
+
5
·r +
6
·r
2
) ·f + (
7
+
8
·r +
9
·r
2
) ·f
2
,
(4)
va
=(β
1
+ β
2
·r + β
3
·r
2
)+( β
4
+ β
5
·r + β
6
·r
2
)·f + (β
7
+ β
8
·r + β
9
·r
2
) ·f
2
,
(5)
bunda
1
-
9
, β
1
- β
9
– kollektor turiga qarab jadval 3.1 [1] tomonidan qabul
qilingan koeffitsientlar guruhi; bunda kollektorning II turini qabul
qilamiz;
r - tashqi havo harorati 0 °C darajasida kunlik isitish yuklamasining
issiq suvning kunlik yuklamasiga nisbati;
f – bu yerda-almashtirish koeffitsienti, taxminan 0,2 dan 0,4 gacha
qabul qilinadi, f = 0,3.
r quydagi formula bilan aniqlanadi:
.
(6)
(6) formulaga qiymatlarni qo’yamiz:
= 6,64.
(4) va (5) formulalarning noqulayligi tufayli biz o'zgaruvchilar qiymatlarini
tavsiflamasdan yakuniy natijani beramiz:
240
= 276,95;
= 0,52.
Shunday qilib (3) formula bo'yicha:
= 928 kVt·s/m
2
.
(7)
Quyosh kollektorining kerakli maydonini (1) formula bo'yicha aniqlaymiz:
= 4,86≈5 m
2
.
Shubhasiz, xususiy qurilishda bunday quyosh kollektor maydoni mavjud
emas. Kollektor maydonining katta talab qilinayotganligi qurilish maydonining
iqlimi bilan bog'liq.
Loyhalanayotgan geliokollektorning samaradorligini oshirish maqsadida
Ansys dasturida simulatsiya qilingan. Bundan asosiy maqsad geliokollektordagi
suvning harakatlanish yo’lini, tezligi, bosimi, geliokollektorga kirish va chiqshdagi
suvning temperaturasi kabi kattaliklarni kuzatish va ilmiy yondoshishdan iborat[2].
Bunda quydagi asosiy parametrlar qabul qilingan:
Kirishdagi suv sarfi: 0.003 [kg/sek]
Kirishdagi suv temperaturasi: 290 [K]
Chiqishdagi suv sarfi: 0.003 [kg/sek]
Chiqishdagi suv temperaturasi: 325,5 [K] gacha.
Ansys dasturida simulatsiya qilish uchun 40.386389, 71.786389
koordinatalarida joylashgan Farg’ona hududi tanlangan bo’lib, quyosh nuri
fraktsiyasi quydagicha:
To'g'ri normal quyosh nurlari (Yer yuzasida): 1315.64 [Vt / m ^ 2]
Diffuz quyosh nurlanishi - vertikal sirt: 124.602 [Vt / m ^ 2]
Diffuz quyosh nurlanishi - gorizontal sirt: 176.296 [W / m ^ 2]
Zamin bilan aks ettirilgan quyosh nurlari - vertikal sirt: 143.298 [W / m ^ 2].
1-rasmda geliokollektor ichidagi suyuqlik yuzasi bo’ylab temperaturan ing
tarqalishi ko’rsatilgan. X o’qiga teskari ravishda temperature ortishini ranglar
orqali ham farqlay olamiz. Bunda maksimal temperatura 325,5 K, minimal
temperatura esa 290 K ekanligini ko’rish mumkin. 2-rasmda ko’rsatilgan X o’qi
bo’yicha temperaturaning o’zgarish grafigiga nazar solsak X o’qiga qarama-qarshi
ravishda temperatura ortib bormoqda ammo, maksimal temperatura bir oz farq
qiladi bunga sabab bu grafik uchun ixtiyoriy bitta oqimchani olganmiz.
241
Do'stlaringiz bilan baham: |
