Изланувчилар online илмий-амалий


Эндоген (ички) ва экзоген (ташқи) кучлар, жараёнлар



Download 8,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet108/275
Sana24.02.2022
Hajmi8,11 Mb.
#239485
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   275
Bog'liq
Anjuman 16-17 30.11.2020

Эндоген (ички) ва экзоген (ташқи) кучлар, жараёнлар: 
Эндоген жараёнлар - Ернинг ички қисмида рўй берадиган физикавий ва 
кимёвий жараёнлардир. Улар ер юзасида турли хил тектоник  ҳаракатлар, 
(тектоника – геологиянинг бир тармоғи бўлиб, ер пўстининг тузилишини, 
унинг вертикал, горизонтал (бўйлама, энлама) ҳаракатлари ва дефор мац ия 
таъсирида ўзгаришини ўрганади) вулкан отилишлари, ер пўстининг 
ўзгариши, ёрилиши, ер қимирлашлар тарзида акс этади. Ернинг ички 
энергияси, оғирлик кучи ва Ер айланиши натижасида вужудга келадиган 
кучлар таъсирида Ернинг ички қисмида рўй берадиган жараёнлар. 
Ички жараёнлар тоғ хосил бўлишида, ер пўстининг тебранма 
ҳаракатлари, магма чиқиши, вулканлар отилиши, зилзилалар кўринишида акс 
этади. Улар экзоген кучлар билан бирга релъеф (ер юзасини кўриниши)ни 
хосил қилади. Эндоген жараёнларга – вулқонларнинг отилиши, 
зилзилаларнинг ва тоғларнинг кўтарилиши киради.  
Экзоген жараёнлар – Ер юзасида ва Ер пўстининг юза қисмида қуёш 
нурининг энергияси, Ернинг тортиш (гравитацион) кучи ва организмлар ҳаёт 
фаолияти натижасида рўй берувчи жараёнлар. Бу жараёнлар эндоген 


230 
жараёнларга қарама-қарши бўлиб, ер юзасидаги нотекисликларни 
текислайди. Буларга нураш, сув ва шамол эрозияси (яъни ётқизиқларни 
ташиш ва дефляция сепиш), музликлар, ер ости сувларининг геологик иши, 
денгиз тўлқинлари ва бошқаларни мисол тариқасида келтириш мумкин. 
Экзоген жараёнларга - нураш, эрозия, сурилмалар, ўпирилишлар, селлар, муз 
ва шамолнинг иши киради. 
Экзоген кучлар Ер юзасига ташқаридан таъсир кўрсатувчи кучлар. 
Буларга мисол қилиб, қуёш нури, шамоллар, музликлар, оқар сувлар, 
тўлқинлар, сувнинг қалқиш жараёни, ўсимлик ва ҳайвонларни киритиш 
мумкин. Буларнинг (қалқиш ҳодисасидан бошқаси у ойнинг тортиш кучи 
билан боғлиқ) ҳаракат манбаи Қуёш радиациясидир. 

Download 8,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   275




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish