Ызбекистон республикаси олий ва ырта

Identiv o’quv maqsadlari:
1.1. Masalaga model va algoritm tuzishning mohiyatini ajrata oladi.
1.2. Chiziqli jarayonlar va ularni dasturlash masalasini yorita oladi.
1.3. Chiziqli jarayonlarni dasturlashda qo’llaniladigan operatorlarning ishlatilishini izohlay oladi.
1-asosiy savolning bayoni:
Chiziqli dastur deb, dasturning har bir buyrug’i faqat bir marta bajariladigan sodda dasturlarga aytiladi.
Chiziqli dastur tuzish uchun Beysik tilining quyidagi operatorlari ishlatiladi:
1. REM – izoh operatori. Dasturning bajarilishi davomida dasturchining izohlarini kiritish.
2. INPUT – o’zgaruvchilarni kiritish operatori. Masaladagi o’zgaruvchilarni xotiraga kiritish buyrug’ini bajaradi. Uning umumiy ko’rinishi:
n INPUT x,u,…
bunda, n-satr nomeri, x,u,… lar o’zgaruvchilar. INPUT – operator nomi, kiritish degan ma’noni bildiradi.
3. LET – o’zlashtirish operatori. Biror ifodaning natijasini yoki o’zgarmas sonni o’zgaruvchiga o’zlashtirish buyrug’ini bajaradi.
Uning umumiy ko’rinishi:
n LET y q x
bunda, u – o’zgaruvchi, x – biror matematik ifoda yoki o’zgarmas son. LET – operator nomi, bermoq, o’zlashtirmoq degan ma’nolarni bildiradi.
4. PRINT – natijani chiqarish operatori. Kiritilgan dasturning natijasini ekranga yoki printerga chiqarish uchun ishlatiladi. Uning umumiy ko’rinishi:
n PRINT a1, a2,…

bunda, PRINT – operator nomi, chiqarish, chop etish kabi ma’nolarni bildiradi. a1, a2,… - qiymati chiqarilishi kerak bo’lgan o’zgaruvchilar ro’yxati.

5. END – dasturni tugatish operatori.

Muhokama uchun savollar:
1.1. Modellashtirish va algoritmlash tushunchalari nimalarni ifodalaydi
va ular qanday maqsadlar uchun ishlatiladi?
1.2. Chiziqli dastur nima?
1.3. Operator tushunchasi va uning qanday turlari mavjud?
1.4. Izoh operatori va uning vazifasi nimalardan iborat?
1.5. Kiritish va chiqarish operatorlari umumiy ko’rinishi qanday?
1.6. O’zlashtirish operatori va uning vazifasini izohlang?
1.7. DATA, READ operatorlari qanday vazifani bajaradi?
1.8. Beysik tili dasturining bajarilishi va operatorlarining
ishlatilishini asoslab bering?