Ызбекистон республикаси олий ва ырта

O’rta darajadagi dasturlash tillarida ko’rsatmalar inson tiliga yaqin bo’lgan qisqartirilgan holdagi so’zlardan iborat bo’ladi. Bu guruhga BEMSh, MADLEN va boshqa dasturlash tillarini kiritish mumkin.
Yuqori darajadagi dasturlash tillarida ko’rsatmalar inson tilidagi va unga yaqin bo’lgan so’zlardan iborat. Bu guruhga Paskal, Beysik, Fortran, Simula, Si kabi dasturlash tillarini kiritish mumkin.
Muhokama uchun savollar:
1.1. Dastur va dasturlash tushunchalariga ta’rif bering?
1.2. Dasturlash tillari qanday guruhlarga bo’linadi?
1.3. Qanday dasturlash tillari mavjud?
1.4. Dasturlash tillari bir - biridan qanday farq qiladi?
1.5. Dasturlash tillarining vazifalari nimalardan iborat?


2-asosiy savol bo’yicha darsning maqsadi: Talabalarga Beysik dasturlash tili haqida to’liq va batafsil ma’lumotlar berish.
Identiv o’quv maqsadlari:
2.1. Beysik tili va uning imkoniyatlarini ochib bera oladi.
2.2. Beysik tilida har xil matematik ifodalarni ifodalay oladi.
2.3. Beysik tilida standart funktsiyalarni ifodalash malakasiga ega bo’ladi.
2-asosiy savolning bayoni:
Eng ko’p tarqalgan va ko’p foydalanilayotgan dasturlash tillaridan biri Beysik (BASIC – Beginner’s Allpurpose Sumbolic Instruction Code – Boshlovchilar uchun mo’ljallangan ko’p maqsadli belgili ko’rsatmalar tili) dasturlash tilidir. Beysik tili 1964 – 65 yillarda AQShda Dortmunt kolleji ilmiy xodimlari J. Kemeni va T. Kurttslar tomonidan yaratilgan.
Beysik dasturlash tilining asosiy alifbosi quyidagicha:

1. 
   Sonlar: 0, …, 9
   
2. 
   Lotin alfaviti: A…Z, va rus alfaviti A…Ya gacha.
   
3. 
   Arifmetik amal belgilari: +(qo’shish), -(ayirish), *(ko’paytirish), /(bo’lish), ^ (daraja ko’tarish), \ (butun bo’lish).
   
4. 
   Munosabat belgilari: = (teng), <>(teng emas), >=(katta yoki teng), <=(kichik yoki teng), >(katta),<(kichik).
   
5. 
   Cheklanganlik va maxsus belgilari:(),{},[],”,:!? ;. , @ $ # %& ~
   
6. 
   Qiymati 3,14159265… ga teng bo’lgan  soni PI kabi yoziladi.
   
7. 
   Standart funktsiyalar: SIN(X), COS(X), TAN(X), ATN(X), SQR(X), EXP(X), LOG(X), ABS(X), INT(X) va boshqalar.
   

Beysik tilida matematik ifodalarning yozilishini o’rganishni mustahkamlash uchun quyidagi ifodani qarab chiqaylik:
A) B)