Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

Siyosiy  omillar  korxonaning  strategik  va  logistik  huquqini  belgilaydilar. 
Ularga 
ko‘ra 
bizning 
rivojlantirish, 
investitsion, 
moliyaviy 
siyosat, 
distribyutsiyalash bo‘yicha qarorlar qabul qilinadi. 
Huquqiy  omillar  firma  faoliyatiga  qonunchilik  cheklashlarini  kiritiladi. 
Fuqarolik  kodeksi,  soliq,  bojxona  qonunchiliklari  va  boshqa  me’yoriy  hujjatlar 
bizning mamlakatimizdagi logistikaning huquqiy asosi bo‘ladilar. 
Iqtisodiy  omillar  valyutaning  kursi,  inflyatsiyaning  darajasi,  yalpi  milliy 
mahsulotni  o‘zgarishi,  sohalarni  rivojlanishi  sur’atlari,  mehnat,  sarmoya, talab va 
taklif bozorlarini belgilab beradilar. 
Texnik  va  texnologik  omillar  transport,  axborot  -  kompyuter  tizimi, 
egiluvchan  avtomatlashtirilgan  tizimlarni  rivojlanish  darajasiga ta’sir ko‘rsatadilar, 
bu logistika uchun juda muhimdir. 
Logistika  muhitining  ijtimoiy  va  ekologik  omillari  demografik  vaziyat, 
odamlarning  ijtimoiy  ehtiyojlari,  aholining  ko‘chib  yurish,  madaniy  masalalarga 
ta’mirini,  hamda  texnologiya  va  transportning  atrof  muhitga  ekologik  va  takror 
ishlab  chiqarish  jarayonidagi  ekologiyaga  ta’sirini  ta’riflaydilar.  Atrof  muhitni 
himoyalash dasturi logistik qarorlar qabul qilishga bevosita ta’sir ko‘rsatadi.  
Ichki muhit ostida korxonaning xo‘jalik mehanizmi tushuniladi, u o‘z ichiga 
firma faoliyatini muvofiqlashtirishga qaratilgan boshqaruv mexanizmlarini oladi. 
Xorijiy 
mutaxassislarning 
“ichki 
muhit” 
tushunchasi 
talqiniga 
yondoshishlardan  biriga  muvofiq  uni  ta’riflash  uchun  tashkilot  ichidagi  vaziyatli 
omillar  sifatida  “ichki o‘zgaruvchilar” tushunchasidan foydalaniladi. Asosiy ichki 
o‘zgaruvchanlarga  maqsadlar,  tashkilotning  tuzilishi,  vazifalar  (ichki  vazifalar) 
texnologiyalar va odamlar kiradi.  
Mikrologistik  tizimlarni  qurishda  logistika  va  logistik  menejmentning 
korxonani  qurishda  logistika  va  logistik  menejmentning  boshqa  sohalari  bilan 

---

 
147 
o‘zaro  hamkorligini  belgilash  katta  ahamiyatga  ega  bo‘ladi.  Bu  omillarini  ichki 
mikrologistik  muhit  tashkil  qilish  bilan  uchun  rolni  hisobga  olish  bilan 
yiriklashtirilgan  holda  ishlab  chiqarish,  marketing,  moliya,  mehnat  resusrlaridan 
foydalanishning  vazifaviy  sohalarini  ajratish  mumkin.  Boshqaruvda  “vazifaviy 
soha”  atamasi  bo‘limlari  umuman  korxona  manfaatlarida  faoliyat  yuritadigan 
faoliyat sohasini bildiradi. 
Boshqaruv  jarayonlarini  tashkil  qilish  boshqaruvchi  ta’sirlar:  maqsadni 
belgilash, 
bajarilish, 
rejalashtirish, 
operativ 
boshqarish, 
boshqarishlik, 
muvofiqlashtirish, rag‘batlantirish, hisob va nazoratning belgilangan izchilligi bilan 
ta’riflanadi. Bu har xil boshqaruv vazifalari yagona maqsadga qaratilgan jarayonga 
birlashtiriladi.  Quyidagilar  boshqaruvning  asosiy  vazifalari  bo‘ladilar:  marketing, 
rejalashtirish, tashkil qilish, undovchi sabablar, nazorat. 
Boshqaruv quyidagi uchta jihtalarning birligida ko‘rib chiqiladi:  
1. o‘zaro bog‘langan vazifalar jarayoni;  
2.  firmani  maqsadlariga  yetishish  uchun  ishlab  chiqarish  va  o‘tkazishni 
boshqarish vositalarining majmuasi;  
3. firma xodimlarining biznes bo‘yicha tashqi sheriklar; 
Mahsulotlar (hizmatlar) iste’molchilar bilan o‘zaro munosabtlarni boshqarish 
qurollari. 
Ushbu  nuqtai  nazaridan  logistikaning  korxona  boshqaruvning  asosiy 
vazifalari  bilan  o‘zaro  aloqasini  belgilaymiz.  Logistik  menejmentning  xususiyati 
shundan  iboratki,  u  maqsadlari  va  vazifalari  bo‘yicha  moddiy  resusrlarni  xarid 
qilishlar,  ishlab  chiqarish  va  tayyor  mahsulotlarni  o‘tkazish  jarayonlarida 
investitsion,  innovatsion,  ishlab  chiqarish,  moliyaviy,  axborot  menejment  bilan 
bog‘liqdir.