Ызбекистон Республикаси Олий ва ырта махсус таълим вазирлиги, Ырта махсус касб-щунар таълими маркази томонидан касб-щунар коллежлари учун тавсия этилган ушбу ы=ув =ылланма темир йыл транспортида фойдаланиш ишларини ташкил этиш ва бош=ариш масалаларига

1 боб

1. Темир йўллардан фойдаланиш ишларини

бошқариш асослари
1.1. Темир йўл транспортида ташиш ишларининг
ташкили ва технологияси

Темир йўл транспорти юк ва йўловчи ташиш ишларининг ҳажмига кўра бошқа транспорт турлари бўлмиш автомобил, ҳаво, дарё, денгиз ва қувурли транспортга нисбатан етакчи ўринни эгаллайди. Темир йўл транспортида ташиш ишларининг сифати асосан юк ва йўловчи ташиш жараёнларининг технологиясига боғлиқ.

Технология сўзи грек тилидан олинган бўлиб, санъат, маҳорат, буюмларни қайта ишлашнинг турли усулларини моҳирлик билан қўллашни билиш, жараён ва ҳодисаларнинг рўй бериш қонуниятларини ўрганиш ва келгусида ишлаб чиқаришда қўллаш маъносини англатади. Темир йўл транспортида эса технология ташиш жараёнлари ва техник воситалардан фойдаланиш, уларнинг ўзаро таъсирининг қонуниятлари, ҳамда юк ва йўловчи ташишни самарали ташкил этиш усуллари ҳақидаги билимдир.
Ташиш ишларининг ташкили ва технологияси борасида илмий-техник ўсишнинг жадаллашиши қуйидаги кенг доирадаги масалаларни ҳал қилишни талаб этади: поезд таркибининг оғирлигини ва узунлигини ошириш; саралаш қурилмаларининг қайта ишлаш қобилиятини кучайтириш; ташиш жараёнларининг автоматлаштирилган бошқарув тизимларини жорий қилиш; бошқарувнинг барча босқичларида диспетчерлик раҳбарликни такомиллаштириш ва бошқалар.
Ўсиб бораётган йўловчи оқимларини ташиш учун янги йўловчи бекатлари ва вокзалларнинг, шаҳаратроф йўналишида махсуслаштирилган йўллар ва бекатларнинг барпо этилишини талаб этади.
Келажакда йўловчиларга хизмат кўрсатиш сифатини янада юксалтирилиш тезкор магистралларнинг қурилиши, ҳамда фақат тезюрар поездлар учун махсус йўлларнинг қурилиши орқали амалга оширилади.
Ҳозирда ташиш жараёнларини бошқаришда, юк амалларини механизациялаш ва автоматизациялашда, йўловчиларга хизмат кўрсатишда компьютер техникасидан кенг фойдаланилмоқда.
Юк жўнатувчи ва қабул қилувчиларнинг транспорт хизматига бўлган талабларининг кучайиши ташишнинг ишончлилигини таъминлашни, юкларнинг «Эшикдан эшиккача» етказилишини, поездлар ҳаракати графигининг ишлаб чиқариш жараёнлари технологияси билан мувофиқлигини таъминлашни тақозо этади.
Янги транспорт мажмуаларининг фойдаланишга топширилиши ва ташиш жараёнларини ташкил қилишда янги технологияларидан фойдаланиш, темир йўл транспортига муҳим масалани ҳал этишга-транспорт хизмати бозорида ўзининг рақобатбардошлигини таъминлашга ёрдам беради.