Ызбекистон Республикаси Олий ва Ырта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети Умумий физика кафедраси



Download 1,11 Mb.
bet3/60
Sana21.04.2022
Hajmi1,11 Mb.
#568329
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   60
Bog'liq
mexanika

1 - М А Ъ Р У З А.
К И Р И Ш.
Режа.

  1. Физика предмети.

  2. Физика фан сифатида.

  3. Физика методикаси.

  4. Физика мазмуни ва структураси.

  5. Физиканинг бош=а фанлар билан ало=аси.

  6. Хал= хыжалиги ва ишлаб чи=ариш ривожлантиришда физиканинг роли.

  7. "Физик" мутахассиси тайёрлашда "умумий физика курси"нинг ырни.

Кириш.
1. Физика предмети.
Онгимизга бо\ли= былмаган, ундан таш=аридаги объектив борлик материя дейилади. Материя икки кыринишда; модда ва майдон кыринишда намоён былади. Материя узлуксиз щаракатда былиб, доим узлуксиз ривожланади. Оддий силжишлардан тортиб то мураккаб фикрлаш процессларгача умуман материянинг щар =андай ызгаришига щаракат дейилади.
Материянинг модда кыринишига табиатдаги барча жисмлар, уларни ташкил этувчи моддалар юлдузлараро моддалар, элементлар зарралар ва хоказолар мисол былади. Майдон кыринишга эса электромагнит майдони, гравитацион майдонлар мисол былади. Булар материянинг конкрет формалари былиб, уларга щаракат ва ривожланишнинг конкрет формалари мос келади. Материясиз щаракат ёки щаракатсиз материяларнинг былиши мумкин эмас.
2,Физика - жонсиз табиат тузилиши ва унинг энг оддий шаклдаги щаракатларини ырганадиган фандир. Физиканинг предмети-материянинг энг умумий хусусияти модда ва майдонни щамда щаракатнинг умумийро= шакли =онуниятларини урганишдан иборатдир. Физика фан сифатида умумий =онуниятларни ани=лайди, =олган табиий фанлар ва техникка эса бу конуниятларни алощида холатлар учун =ыллаб фойдаланади. "Физика"сызи юнонча "табиат" маъносини англатувчи сыздан олинган. Аристотел физикани фан сифатида (табиатшуностлик) шакллантирди. Физика тажрибага асосланган фандир.
Модда щаракатининг соддаларига механик, молекуляр-исси=лик, электромагнит, атом ва ядро ичида быладиган щаракатлар киради. Механик щаракат-материя щаракатнинг энг содда формасидир.
Табиатдаги барча ызгаришлар (щаракатлар) маълум кетма-кетликда, оз ва кып давомийликда содир былади. Табиатда бир онда содир былувчи щодиса йы=. Материяни узулуксиз ва чексиз ривожланиши маълум ва=тда намоён былади.
Мавжуд процесслардан ажралган алощида "Абсолют ва=т" былиши мумкин эмас. Демак, ва=т жараён ва щодиса давомийлиги ылчовидир.
Барча моддий жисмлар маълум кылам (узулик, юза, щажм)га эга былиб кыламсиз (материя) модда былмайди.
Барча жисмлар бир-бирига нисбатан =андайдир холатда жойлашган былиб, улардан иккитаси бир онда бир жойда былмайдилар. Материясиз фазо щам, фазосиз материя щам былиши мумкин эмас. Материянинг эгаллаган ырни фазодир.
Фазо ва ва=т материянинг мавжудлиги формасидир. Фазода кылам узунлик ылчов бирлиги, ва=т эса ва=т бирлиги билан характерланади.
3, Асосий =атор щодисалр учун умумий былган объектив мавжуд бо\ланишлар физик =онунлар дейилади. Щодисалар объектив борликда содир былганидан =онунлар щам объектив былади. Физик жараён ва щодисаларни ырганишда кузатиш ва тажриба натижаларига суянади. Илмий тад=и=от методлари =уйидагилардир.
1. Кузатиш деганда, щодисаларни табиий шарт шароитларда бош=а щодисалар орасидаги мавжуд щамма бо\ланишларни са=лаган щолдаги ырганиш тушунилади.
2. Физик тажриба деганда щодисаларни сунъий лабаратория шароитида иккинчи даражали ащамиятга эга былган бо\ланишларни хисобга олмай =айта ытказиб кыриш тушунилади. Маълум ылчашлар ёрдамида ми=дори ани=ланиши мумкин былган процеслар ёки жисм хусусияти характеристикасига физик катталик дейилади.
Физика =онуниятлари физик катталиклар орасидаги ми=дорий бо\ланиш кыринишда ифодаланилади. Математик аппарат топилган бо\ланишни ми=дорий ифодалабгина =олмай уларни текшириб янгисини топишга щам имкон беради.
3. Гипотеза яратиш-щодисаларни тушунтириш учун илгари сурулган "Илмий фараз"лардир. Тажриба натижалари билан тасди= этилган гипотеза назарияга ытади. Бу ерда тажриба ща=и=ат критейрийси былиб хизмат =илади. Демак, физикада Илмий тад=и=от усуллари кузатиш, тажриба ва гипотеза ("илмий фараз")лардир.

Download 1,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   60




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish