Iv bob. Aholi statistikasi

4.5.1-jadval
Ayrim mamlakatlarda kutilayotgan umr uzunligi (yosh)8
Mamlakatlar
Barcha aholi
Erkaklar
Ayollar
O‘zbekiston
67
61
73
Rossiya
68
60
71
Angliya
76
74
80
Germaniya
76
73
80
AQSH
76
73
79
Frantsiya
78
74
82
YAponiya
80
77
84
Bunday holat O ‘zbekiston va Rossiyada demografik holat yaxshi 
emasligini bildiradi. Kutilayotgan umr uzunligi rivojlangan mamlakatlarga 
qaraganda erkaklar uchun - 13 yosh, ayollar uchun 8 yoshga kam.
Vafot etish jadvalllari ham butun aholi uchun, erkaklar uchun, ayollar 
uchun, shahar aholisi uchun, qishloq aholisi uchun (umuman va alohida 
erkaklar va ayollar uchun) tuziladi. Vafot etish jadvallari m a’lumotlari 
aholi sonini bashoratlash uchun, shuningdek umrni sug‘urta qilish ta’rif 
stavkalarini tuzish uchun foydalaniladi.
Davlat va ayrim regionlar darajasida iqtisodiy va ijtimoiy jarayonlarni 
amalga oshirish uchun aholi soni, joylanishi va tarkibi haqidagi 
m a’lumotlar kerak bo‘ladi. Q o‘yilgan maqsad va mavjud axborotlarning 
xarakteriga qarab, bashoratlashning har xil usullaridan foydalanish 
mumkin. Ularning hammasi ham aniqlangan demografik va migratsion 
jarayonlar o ‘zgarmay qoladi deb faraz qilishga asoslangan. Bashoratning 
aniqlik 
darajasi 
hisob 
qilingan 
davrning 
uzunligi, 
boshlang‘ich 
axborotlarning sifatiga, shuningdek tug‘ilish, vafot etish va migratsiyaga 
ta’sir etuvchi omillarning to ‘g ‘ri aniqlanishiga bog‘liq. Demografik 
bashoratlashda quyidagi usullar qo‘llaniladi: ekstrapolyatsiya, yoshlarni 
surish usuli va statistik modellashtirish usuli.
Yoshlarni surish usuli aholining yosh tarkibi va vafot etish jadvalidagi 
yashash koeffitsientlaridan foydalanishga asoslangan. Uning mohiyati 
shundaki, shu yoshdagi t-vaqtdagi aholi soni Х yosh gruppasidagi aholi 
sonini (Х-1) shu yoshdagilarning yashash koeffitsientlariga ko‘paytirib (t-
1) aniqlanadi:
Atx=At 1x-i x Px-i
8