Иšтисодий таілил фанининг моіияти, бозор иšтисодиёти шароитида аіамияти ва вазифалари

Дебиторлик ва кредиторлик қарзларининг умумий 
кўрсаткичлари 

---

190 
(минг сўм) 
Жорий 
давр 
Ўтган
давр 
Динамика, 
фоиз 
1. Умумий қарзлар 
Дебиторлик 
800 
700 
114,3 
кредиторлик 
1000 
800 
125,0 
Шу жумладан, республикадан ташқарида: 
Дебиторлик 
Ҳажми 200 
150 
133,3 
Салмоғи, фоиз 25 
21,4 
116,8 
Кредиторлик
Ҳажми 300 
250 
120,0 
Салмоғи, фоиз 30 
31,3 
95,8 
2. Умумий қарзларда муҳлати ўтган қарзлар:
Дебиторлик 
Ҳажми 500 
400 
125,0 
Салмоғи, фоиз 62,5 
57,1 
109,5 
Кредиторлик
Ҳажми 700 
600 
116,7 
Салмоғи, фоиз 70,0 
75,0 
93,3 
Шу жумладан, республикадан ташқарида: 
Дебиторлик 
Ҳажми 300 
200 
150 
Салмоғи, фоиз 60 
50 
120,0 
Кредиторлик
Ҳажми 500 
400 
125 
Салмоғи, фоиз 71,4 
66,7 
107 
Жадвал маълумотларига биноан қуйидаги хулосаларга 
келиш мумкин: 
1. Корхонада ҳам дебиторлик ҳам кредиторлик қарзлари 
кўпайган. 
2. Дебиторлик ва кредиторлик қарзлари ҳам республик, ҳам 
республикадан ташқарида кўпайган. Дебиторлик қарзлар 
таркибида республикадан ташқарида бўлган қарзлар салмоғи 
ошган, кредиторлик қарзлар бўйича бу кўрсаткич бир оз 
камайган. 
3. Ҳам дебиторлик, ҳам кредиторлик қарзлар таркибида муҳлати 
ўтган қарзларнинг салмоғи юқори бўлиб, дебиторлик қарзлар 
бўйича бу кўрсаткич бўйича ўсган, кредиторлик қарзлар бўйича 
бир оз пасайган. 

---

191 
4. Муҳлати ўтган дебиторлик, кредиторлик қарзлар асосан 
республикадан ташқарида жойлашган ва бу ҳолат уларни 
камайтиришни оғирлаштиради. 
Кўриниб турибдики, дебиторлик ва кредиторлик қарзлар 
бўйича корхона паст даражада бозорга оиддир. Демак, бу борада 
корхонада керакли тадбирлар амалга оширилиши лозим. 
Вазирлар Маҳкамасининг 1998 йил 4 августида қабул 
қилинган қарорига биноан дебиторлик ва кредиторлик 
қарзларни доимо, ҳар томонлама таҳлил қилиб туриш вазифаси 
қўйилган. Бунинг учун яна қуйидаги жадвалда берилган 
кўрсаткичлардан фойдаланиш лозим.