Иšтисодий таілил фанининг моіияти, бозор иšтисодиёти шароитида аіамияти ва вазифалари

Маълумотлар базаси 
1.Битта акциянинг номинал баҳоси (сўм) 
2. Битта акциянинг бозор баҳоси (сўм) 
3. Битта акцияга соф фойда (сўм) 
4. Битта акцияга дивиденд суммаси (сўм) 
5. Умумий тўланган дивидендлар ҳажми 
(минг сўм) 
6. Корхонанинг соф фойдаси (минг сўм) 
1000 
1500 
300 
100 
10 
30 
1000 
1300 
250 
80 
8 
25 
100 
115,4 
120 
125 
125 
120 
Кўрсаткичлар 
1. 
Битта 
акциянинг 
потенциал 
даромадлилиги (сўм) 
2. Битта акциянинг хақиқий даромадлилиги 
(сўм) 
3. Битта акциянинг курс баҳосининг ўзгариш 
коэффиценти 
4. Акцияларга тўланган дивидендларнинг 
салмоғи 
20 
10 
50 
33,3 
19,3 
8 
30 
32,0 
103,8 
125 
166,6 
104,1 
2. Корхона пул маблағларининг айланиш кўрсаткичлари. Бу 
кўрсаткичлар 
корхона 
пул 
маблағларининг 
ҳолатини, 
ҳаракатини, шаклланиши ва фойдаланиш даражасини аниқлашга 
ёрдам бериши керак. Пул ҳаракатлари тўғрисидаги 4-шакл, 
қисоботига асосланиб, пул маблағларнинг айланишини таҳлил 
этиш учун қуйидаги кўрсаткичлар тавсия этилади: 
1.
Хўжалик фаолиятидаги пул маблағлари оқимлари. 
2.
Сармоялардан олинган фойда ва молиявий хизматлар. 
3.
Солиққа тортилиш. 
4.
Сармоялик фаолияти 
5.
Молиявий фаолият. 
6.
Ижара бўйича тўловлар ва тушумлар. 
7.
Валюта маблағлари оқими. 
Корхонанинг пул маблағлари хазинада, ҳисоб - китоб ва 
валюта счётларида сақланади. Пул маблағларининг кўпайиб 
бориши, албатта, корхоналар фаолиятининг ижобий натижаси 
бўлиб ҳисобланади, лекин бозор муносабатлари даврида пул 
маблағлари бекорга йиғилиб ётиши керак эмас. Ортиқча пул 
маблағлари 
ишлаб 
чиқаришни 
кенгайтиришга, 
ищлаб 
чиқаришнинг техникавий даражасини кенгайтиришга, ишлаб 
чиқаришнинг техникавий даражасини кўтаришга, акциялар 

---

186 
сотиб олишга ва бошқа мақсадларда флйдаланишга
сарфланиши лозим. 
Корхоналар фаолиятидаги пул маблағлари оқимлари - бу 
истеъмолчилардан олинган, таъминотчиларга ҳамда ходимларга 
тўланган пуллар. Сармоялар молиявий хизматлар билан боғлиқ 
бўлган фойда ва ҳаражатлар бу депозитларга, акцияларга 
олинган фоизлар, дивдендлар ва кредитларга тўланган фоизлар, 
акцияларга берилган дивидендлардан иборатдир. 
Сармоялик фаолияти номоддий активларни ҳамда узоқ 
муддатли моддий активларни сотиб олишни, уларни сотишни, 
узоқ ва қисқа муддатли сармояларни ифодалайди. Бу 
кўрсаткичлар корхоналарни келгуси фаолиятга тайёргарлик 
кўришини, истиқболини кўрсатади. 
Молиявий фаолияти кўрсаткичлари ҳам катта аҳамиятга эга 
бўлиб, улар акциялар чиқаришни, узоқ ва қисқа муддатга 
олинган мажбуриятларни, ижара алоқалар бўйича даромад ва 
ҳаражатларни ифодалайди. 
Валюта 
маблағлари 
оқимлари 
- 
валюта 
тушиш 
йўналишларини ва улардан фойдаланиш йўналишларини таҳлил 
қилишга ёрдам беради.
Пул маблағларнинг айланиш кўрсаткичларини қуйидаги 
жадвал маълумотларидан кўришимиз мумкин: