Иқтисодий таҲ

5.2-чизма. Тезкор таҳлилнинг асосий вазифалари

Тезкор таҳлил жорий таҳлилдан фарқли ўлароқ, у асосан бошланғ ич маълумотларга асосланади. Тезкор таҳлил ўз ичига қуйидагиларни олади:

- корхонанинг асосий миқдор ва сифат кў рсаткичлари бўйича ҳамда унинг бўлинмалари сменада, суткада, беш кунликда ва декадаларда четга чиқишини аниқлаш;
- меъёрдан чиқишга таъсир қилувчи омилларни аниқлаш;
- камчиликларга йўл қўйган жавобгар шахсларни аниқлаш;
- салбий омилларни бартараф қилиш учун тадбирлар ишлаб чиқиш;
- кўрсатилган вақтда эришилган натижаларни якунлаш ва “Тор“ жой ва илғор бўғинларни аниқлаш.
Тезкор таҳлилнинг бошқа таҳлил турларидан афзалликлари қуйидагилар:
- таҳлил содир бўлаётган хўжалик жараёни билан кетма-кетликда ва бир-бирига яқин оралиқда амалга оширилади;
- йўл қўйилаётган камчиликларни ўз вақтида тузатиш имконияти мавжудлиги;
- таҳлил натижалари корхоналарни тезкор бошқариш учун асосий манбалиги ва шу кабилар.
Бошқа таҳлил турлари каби тезкор таҳлилда ҳам баъзи камчиликлар мавжуд. Уларга қуйидагиларни киритишимиз мумкин:
- айрим ҳолларда тезкор таҳлил маълумотлари жуда ҳам аниқ маълумотлар бўлмаслиги мумкин;
- тезкор таҳлил натижаси охирги иқтисодий натижалар маълумотларига мос келмаслиги ва шу кабилар.
Тезкор таҳлил воситасида корхонанинг кунлик маҳсулот ишлаб чиқариши, сехлар ўртасидаги кунлик ёки соатлик иш унуми, қишлоқ хўжалиги корхоналарида кунлик пахта топшириш ҳолати, ерларни шудгорлаш ва шу кабилар ўрганилиши мумкин
Истиқбол таҳлили деганда, хўжалик юритувчи субектнинг келгуси фаолиятини олдиндан ўрганиш, бўладиган жараёнларни олдиндан белгилаш мақсадида амалга ошириладиган таҳлил тушунилади. Масалан, хўжалик юритувчи субект бизнес-режани тузиш учун ўз фаолиятини нима билан якунлаши тўғрисида аниқ тушунча ва кўрсаткичларга эга бўлиши керак. Бу эса истиқбол таҳлили орқали амалга оширилади. Ҳозирги пайтда уни лойиҳа таҳлили, ҳам деб атамоқдалар.
Истиқболли таҳлилнинг вазифаларини қуйидаги 5.3-чизмада кўриш мумкин.