истеъмолчилар танлови назарияси истеъмолчининг авзал кўриши ва нафлилик

Госсеннинг иккинчи қонуни – меёрий нафликларни тенглаштириш қонуни. Ушбу қонунга биноан айирбошлашни ҳар бир иштирокчиси ўз маблағларини турли хил харидлар ўртасида тақсимлаш орқали максимал наф олишга интилади. Харид қилинган ҳар бир товар учун сарфланган пул миқдордан тенг даражада қониқиш олишни назарда тутади.
Ҳақиқатан ҳам, биз дўконда олма ва апелсин сотиб олаётганимизни тасаввур қилайлик. Агар олмани 1000 сўмга тўғри келадиган меёрий нафлилиги апелсиннинг меёрий нафлилигидан юқори бўлса, сотиб олинган товарлар тўпламини олма фойдасига қайта тақсимлаш ўринли бўлади. Агар иккала маҳсулотни меёрий нафлилиги тенг бўлса, унда маҳсулотлар тўплами "мувозанатлашган " бўлади ва неъматларни қайта тақсимлаш тақсимлаш зарурати йўқолади.
Госсеннинг иккинчи қонуни фақат мавҳум аҳамиятга эга эмас, балки аълум даражада амалий аҳамиятга эга. Масалан, ушбу қонун аҳолини камбағал бўлган қатламларига ёрдамни максимал наф олиш нуқтаи назаридан, бепул товарлар ва хизматлар билан эмас, балки пул билан берилиши кераклигини тушунтиради. Бундай усулда камбағалларга ёрдам бериш неъматларни нисбатан оптималроқ бўлган тўпламини олиш учун солиқ тўловчилар томонидан одамларга берилган пулни улар томонидан мустақил равишда қайта тақсимлаш имкониятини бермайди
Айтганча, Госсен постулатлари одамнинг ишлашга ва дам олишга қанча вақт ажратиш тўғрисида қарор қабул қилишини таҳлил қилишда қўлланилиши мумкин. Меҳнат ва бўш вақт, меёрий нафлиликни камайиши қонунига бўйсунадиган неъматлардир. Бу шуни англатадики, одамлар иш ва дам олишнинг оптимал нисбатларини аниқлаёганлигида , ўз вақтларининг ҳар бир бирлигидан оладиган меёрий нафлиликни тенглаштиришга харакат қиладилар.
Нафлиликнинг ординалистик (тартибли) назария (Ordinal utility theory), меёрий нафлилик назариясига муқобил назария ҳисобланади.
Ординалистик (тартибли) наф - субъектив наф ёки истеъмолчи ўзи истеъмол қилган товарлардан оладиган ва тартибли шкалада ўлчанадиган қониқиш.
Ординалистик назарияга кўра, меёрий нафни ўлчаб бўлмайди. Истеъмолчи алоҳида товарларнинг нафлилигини эмас, балки товарлар тўпламининг нафлилигини ўлчайди. Фақат товарлар тўпламини авзал кўриш тартиби ўлчанади.