Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

Abstract.
This article reveals the problem of using information technology as one of the 
most complex and unique areas of education for children with hearing impairment, as well as 
a comparative analysis of the evolutionary development of information technology in teaching 
students with hearing impairment in primary grades. 
Keywords:
children with hearing impairment, speech, correction, training, information 
technology, computer system. 
Har bir jamiyatda maxsus yaratilgan ta’lim tizimi mavjud bо‘lib, u oila sharoitida va 
ta’lim muassasalarida turli yoshdagi bolalar tarbiyasi va ta’limi sohasida о‘ziga xos an’analar 
va ilmiy asoslangan yondoshuvlarni о‘z ichiga oladi. Bola rivojlanishidagi jismoniy yoki psixik 
nuqsonlar uning ushbu ijtimoiy va madaniy shart-sharoitdan kelib chiqqan ta’lim doirasining 
chegarasidan “chetga chiqishiga” olib keladi. Katta yoshdagi madaniyat egasi har bir 
me’yorda rivojlanayotgan bola о‘ziga xos shart-sharoitlarsiz, maxsus ta’lim vositalari, 
metodlari, yо‘llariga murojaat qilmay turib о‘zlashtiradigan ijtimoiy tajribani eshitishida 
nuqsoni bо‘lgan bolaga qanday singdirish mumkinligini bilmaydi, qiynaladi. An’anaviy 
rivojlantiruvchi va ta’limiy masalalarni hal qilishning har bir yosh bosqichida qabul qilingan 
usullar eshitishida nuqsoni bо‘lgan bolalarga ta’lim-tarbiya berishda yetarli darajada ta’sir 
kо‘rsatmaydi. Bunday bolalarning ijtimoiy kamchiligi bevosita birlamchi nuqsonga emas, 
balki “ijtimoiy xatolik”ka bog‘liq bо‘ladi. Bu xatolikni maxsus tashkil qilingan va о‘ziga xos 
tarzda uyushtirilgan ta’lim usullari vositasida yengib о‘tish mumkin, ya’ni boshqacha qilib 
aytganda, me’yoriy rivojlanish sharoitida an’anaviy usullar bilan hal qilinadigan 
rivojlantiruvchi va ta’limiy masalalarning hal qilinishi о‘ziga xos yо‘llar, maxsus metodlar va 
vositalarning qо‘llanishini kо‘zda tutadi. Eshitishida nuqsoni bо‘lgan bolalarga ta’lim berish 
vositalarini ishlab chiqish hamma vaqt milliy va xorijiy maxsus pedagogikaning ajralmas 
yо‘nalishi sifatida olib qaralgani tabiiy holdir.
Axborot texnologiyalarini milliy maxsus ta’limga joriy qilish masalasi nafaqat ijtimoiy-
madaniy, balki kasbiy kontekstda ham dolzarb masalalardan biridir. Maxsus ta’lim tizimining 
rivojlanishida kompyuterning noyob instrumental imkoniyatlari ustida fikr yuritish hamda 
axborot texnologiyalarini milliy an’ana kontekstiga singdirish, aslini olganda, alohida 
ahamiyat kasb etadi. Bunda milliy an’ana uchun bosh qadriyat ta’lim jarayonida eshitishida 
nuqsoni bо‘lgan bolaning maksimal imkoniyat darajasida rivojlanishi, uning rivojlanishida 
114

---