Issn: 2181-1601 Uzbekistan

www.scientificprogress.uz
 
Page 219
uchun ataylab yalpiz, «sariqbosh», isiriq, yana allaqanaqa giyohlarni yig’ib yurar, «ih» 
desa, hozir undan ayrilib qolayotganday, boshida ming rabbanno bo’lardi. 
O’.Hoshimov, Qalbingga quloq sol. 3) Uzoqlarda sarob jimirlaydi. Ko’l betida 
qovjiragan yantog’u isiriq suzib yurganday.. S. Nurov, Narvon. 4) Taypoq tobokda 
isiriq tutatdi. T. Murod, Ot kishnagan oqshom. 5) Har qanday yomon nazarni daf qiladi 
bu isiriq. S. Ahmad, Ufq. 6) Balo-qazoni hozir daf qilamiz. Bitta tovoqqa kul solib, 
tikanak tuz bilan bir kaft isiriqning donidan olib keling. R. Fayziy, Hazrati inson. 7) -
Shoshilma, bolam, - kampir tandir tomonga yugurdi va xokandozda isiriq tutatib keldi, 
Normatning boshidan aylantirdi. I. Rahim. Chin muhabbat. 8) Jizzali non, isiriq, 
qalampir,, meva hidi dimog’iga urildi. A. Muxtor, Opa-singillar. 9) U isiriq tutatib, 
qo’lim engil, kimgaki uchoq kirsa, o’zim silab qo’yganman… dedi. Sh. Bo’taev, 
Qo’rg’onlangan oy. 10) Yog’ochga qistirib qo’yilgan isiriqdan bir changal solib chiqdi. 
Sh. Xolmirzaev, Og’ir tosh ko’chsa. 11) Devorlarda, chordevorlarda isiriqning bo’ylarin 
tuydim. A.Mahkam. 12) [Shafoat xola] Bir bog’lam isiriqni ochib: -Yomon ko’zdan 
asrasin, tezroq imi-dimini qilmasam bo’lmaydi, - dedi. G’ayratiy, Dovdirash. 13) Eski 
irimlardan qutulib ketmagan ba’zi bo’ltaklar… xodaning ustiga isiriq bog’lab 
qo’yadilar. A. Qodiriy, Obid ketmon.
O’zbek tilida “isiriq” atmasi bilan yasalgan isiriqchi, isiriqdon, isiriqfurush, isiriq 
solmoq, isiriq tutatmoq kabi so’z va so’z birikmalarni ko’plab uchratish mumkin. 
Isiriq solmoq
8
(yoki tutatmoq): 1) turli mikrob (kasalik) larga qarshi, dezinfeksiya 
maqsadida isiriqning qurug’ini tutatmoq. Xonalarni tez­tez shamollatib turish, kuniga 
ikki marta isiriq tutatish ham maqsadga muvofiqdir. Gazetadan; 2) etn. ins­jinsni 
qochirish, «yomon ko’zdan saklash» va sh. k. maqsadda isiriq tutatib, kishi boshi 
(atrofi) dan, xona ichida aylantirmoq. Kampir, mehmonlar chiqib ketishi bilan, suyukli 
kuyoviga isiriq soldi. S. Zunnunova, Go’dak hidi. Lutfiniso dam o’tmasdan kelib, goh 
«yomon ko’zdan saqlasin» uchun isiriq tutattirar, goh qizini quchib yig’lar.. edi. Oybek, 
Tanlangan asarlar. 
Isiriqdon
- isiriqchining isiriq solib tutatadigan mis idishi. Do’kon og’zida boshiga 
kuloh kiygan… qalandar hadeb aylanishib, isiriqdonini u yoqdan-bu yoqqa silkitaverdi. 
A. Muxtor, Opa-singillar.
Isiriqchi
- kishilarga isiriq solib, shundan tushgan sadaqa bilan kun ko’ruvchi 
shaxs. Yo’lchi qarab, kinoya bilan qoshlarini chimirdi: -Men xo’jayinlarning 
bo’yinturug’iga kallamni tiqay, ishlay, ular obdan moyimni shilsin, keyin meni «husht!» 
deb haydasin, men gadoy bo’lay, isiriqchi bo’lay. Oybek, Tanlangan asarlar. 
Kavrak
, kovrak, roba, sassiq kavray, sassiq kavrak, ko’histon kovragi, Sumbul 
(Ferula sumbul) nomlari bilan ataluvchi mazkur o’simlik ferula nomi bilan fanga 
tanilgan (Sassiq kovrak — Ferula assa-foetida, lotinchada). 
8
O’zbek tilining izohli lug’ati 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3