Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific reports



Download 2,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet219/264
Sana25.02.2022
Hajmi2,36 Mb.
#265090
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   264
Bog'liq
3K7ruS6lCp ilmiy jurnal 2



 
Olingan natijalarni tahlil etadigan bo‘lsak, shu narsa ko‘rinadiki, oila qurmagan yigitlar qiz 
bolaning turmush qurish yoshi 16-17 yosh bo‘lishini ma’qul deb, 14,5 foizlari belgilashgan. 
Ikkinchi yosh ko‘rsatkichi 18-19 yoshlar bo‘lib, olingan natijalarning xarakterli tomoni 
shundaki, bu yoshni oila qurish uchun ma’qul sifatida aksariyat yigitlar va qizlar tanlashgan. (70,5 % 
yigitlar va 65,5 % qizlar). Ular bu yoshda sinfdoshlari, tanishlari, qo‘shnilari shu yoshda, ayniqsa oila 
qurayotganliklarini kuzatadilar va natijada bu yosh nikoh qurish uchun eng maqbul yosh degan fikrga 
keladilar.
Demak, oilaviy hayot qurish uchun 20-21 yoshni tanlash asosida bir qator sabablar bo‘lishi 
mumkin: birinchidan, oilalilar oilada bajariladigan turli vazifalarni yaxshi anglaydilar: bu vazifalarga 
tarbiyaviy, iqtisodiy, kommunikativ, seksual, psixologik, reproduktiv va boshqalar kiradi. Har bir 
funksiyaning oila sharoitida bajarilishida ma’lum bir shart kerak. Masalan, iqtisodiy vazifa to‘g‘ri 
bajarilishi uchun oila qurgan kishi ma’lum bir sohani egallagan, mehnat qilib oilani pul bilan 
159 


ILMIY AXBOROTNOMA 
PSIXOLOGIYA 
 2016-yil, 2-son 
ta’minlaydigan darajaga erishgan bo‘lishi kerak. Kommunikativ vazifa to‘g‘ri bajarilishi uchun 
oiladagilar bir-birlari bilan muomala o‘rnata olish malakalariga ega bo‘lmoqlari talab etiladi. 
Reproduktiv vazifa bajarilishida yoshlarning salomatlik ko‘rsatkichlari, kelinchakning nafaqat tashqi 
jihatidan balog‘atga yetganligi, balki ichki (bachadon) organlarida ham normal rivojlanish bo‘lgan 
bo‘lishi kerak. Bu keltirgan jihatlar qiz bolaning oila qurishi uchun eng optimal sifatida 20-21 yoshni 
tanlash ma’qulligini bildiradi.
Jadvaldagi ahamiyatli tomoni shundaki, qiz bolaning oila qurish yoshi uchun 24 va 25 dan 
keyingi ko‘rsatkichlar ma’qul emasligi masalasi bo‘lib, bunda yoshlarning yakka fikrliligi ko‘rinadi. 
Ammo bilamizki, yosh kattalashgan sari qizlarning oila qurish imkoniyatlari pasayib boradi, tanlash 
darajalari kamayadi, muammolar ortadi. 
Biz oila qurish yoshi masalasida yigit uchun qaysi yosh ma’qul bo‘ladi, masalasini ham 
qo‘ydik.
2-jadval. 
“Turmush qurish yoshi yigit uchun qanday bo‘lishi kerak?” 
savoli bo‘yicha natijalar (% da) 
Oila qurish “yigitlar” 
uchun 
Yigitlar 
Qizlar 
16-17 yosh 


18-19 yosh 
3,5 

20-21 yosh 
10,5 
8,5 
22-23 yosh 
22,0 
12,0 
24-25 yosh 
50,5 
64,5 
25 dan katta 
13,5 
15,0 
Ko‘rib turganimizdek, yigitlarning oila qurishlari uchun eng maqbul yosh sifatida barcha 
yoshlar tomonidan 24-25 yosh tanlangan. Haqiqatan bu yoshda yigitlar biror mutaxassislik yoki 
hunarga yega bo‘ladilar, o‘zlarini iqtisodiy jihatdan qisman bo‘lsa-da, oilani ta’minlashga qodir 
bo‘ladilar, fiziologik jihatdan yetuklikka erishgan pallada bo‘ladilar. Bu esa ularning oila qurish uchun 
eng optimal yoshga ega davrlari sifatida tanlashga olib keladi. Gohida oila qurmagan yoshlarning 
fikrlarida oila qurishni vaqtli boshlasa ham bo‘ladi, degan fikr kuzatiladi va oila qurishni yigit uchun 
22-23 yoshda yaxshi deb o‘ylaydilar. Aslida yigitlarning yoshi kattalashgan sari oila qurish 
imkoniyatlari pasaymaydi, aksincha ortadi, oilada ularning ijtimoiy, iqtisodiy mavqelari oshishi, 
natijada kelin tomonidan ularni turmush o‘rtoq sifatida idrok etilishi, hurmati saqlanishi kuzatiladi. 
Demak, turmush qurish yoshining nikoh barqarorligiga ta’sir etuvchi omil sifatida ko‘rilishi bu 
ayni haqiqat ekan, bu yoshning qizlar uchun ham, yigitlar uchun ham qaralganda alohida o‘z optimal 
muddatlari mavjud ekanki, oila qurayotgan har bir shaxs bu muddatni bilib, oila qurishi uning nikohi 
barqarorligiga olib kelar ekan.
Biz o‘z tadqiqot ishimizda yoshlarning nikohga nisbatan ma’naviy tayyorlik hislarini 
aniqlamoqchi bo‘ldik. Buning uchun psixologiyada ma’lum bo‘lgan “Nikohga ma’naviy tayyorlik” 
testidan foydalandik. Test 16 ta savol-tasdiqlardan iborat bo‘lib, natijalarni qayta ishlash orqali 
jadvalda keltirilgan ma’lumotlarga yega bo‘ldik. 
3-jadval. 
Yoshlarning nikohga ma’naviy tayyorlik darajalari (% da) 
Obekt 
past daraja 
o‘rtacha daraja 
Yigitlar 
23,5 
76,5 
Qizlar 
5,5 
94,5 
Ko‘rib turganimizdek, test natijalariga ko‘ra oila qurmagan yoshlarning nikohga ma’naviy 
tayyorlik darajalarida jinsiy tafovutlar ko‘rinadi. Ma’naviy tayyorlikning past ko‘rsatkichi ko‘proq 
yigitlarda kuzatiladi, o‘rtacha ko‘rsatkich esa qizlarda deyarli barchalarida ko‘p. Bu o‘z navbatida 
qizlarning bu yosh davrlarida oila qurishlari ular uchun eng muhim qadriyat sifatida qaralishi, ularning 
uylariga sovchilar kela boshlagani, ularning oila vazifalariga butkul berilganliklari, ularning tanishlari 
allaqachon oila qurganliklari, yaqinlari tomonidan bu yoshdagi qizning oila qurishiga oid fikrlar 
ko‘plab aytilayotganini va ularda bu qadriyatga nisbatan ko‘nikish va bo‘lishi zarur bo‘lgan haqiqat 
sifatida qarash tarkib topganligini bildiradi. Yigitlar esa o‘zlarini avval iqtisodiy jihatidan, ijtimoiy 
jihatdan mustaqil sifatida ko‘rishlari kerakligi, oila qurish uchun o‘zlarini anglab olishlari, mutaxassis 
sifatida shakllanishlari muhimligini his etishlari ustunligi ko‘rinadi.
160 



Download 2,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish