Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2017-yil, 4-son (104) gumanitar fanlar seriyasi

Tadqiqot metodologiyasi
Tadqiqot jarayonida bilimlarni boshqarishga oid boʻlgan bir qator xorijlik olimlarning
bilimlarni boshqarish boʻyicha ilmiy qarashlari tahlili, ilmiy abstraksiya, dealiktik, tizimli yondashuv, 
tahlil va taqqoslash usullari asosida amalga oshirildi. 
 
Tahlil va natijalar 
Bilimlarni boshqarishga oid ilk fikrlarni bir qator xorijlik olimlar V.V. Gluxov, K.Ving, 
P.Druker, U.Zander, M.K.Rumizen, U.Bukovich, I.Nonaki, X.Takeuchi [2] kabi olimlar oʻtgan 
asrning 80-90 yillarida oʻz tadqiqotlarida keltirishgan. Yuqoridagi olimlar fikrlarining asosiy mazmuni 
postindustrial jamiyatda ishlab chiqaruvchi korxonalar, firmalar, tashkilotlarning raqobat bardoshligini 
oshirishning asosiy manbai bilimlar hisoblanadi degan gʻoyaga asoslanadi . Ushbu tezisning isbotini
oʻtgan asrning soʻngi yillarida koʻplab rivojlangan mamlakatlar bilimlarni boshqarish nazariyasi va 
amaliyotini real ijtimoiy-iqtisodiy hayotga qoʻllanilishda koʻrishimiz mumkin. Xususan, shu 
maqsadda koʻplab ilmiy, amaliy jurnallar, forumlar tashkil etildi, "oʻqiyotgan tashkilot", "intelektual 
kapital ", “intelektual mulk” kabi tushunchalar paydo boʻla boshladi. Bundan tashqari koʻplab 
tashkilotlarda bilimlar konsepsiyasi va uni strategik va taktik boshqaruvi firma faoliyatida muhim omil 
sifatida qabul qilindi. 
Dastlabki vaqtlarda bilimlarni boshqarish konsepsiyasini qoʻllash va rivojlantirish faqat yuqori 
texnologiyali tarmoqlarda amalga oshirilgan. Ammo XXI asrga kelib bilimlar, ilmiy tadqiqotlar, 
intelektual kapital, innovatsiyalar mamlakatlar iqtisodiyoti uchun muhim ahamiyatga ega boʻlgan 
barcha korxonalar firmalar va tashkilotlarning ishlab chiqarish va boshqaruv faoliyatida keng 
qoʻllanila boshlandi. Hattoki, "bilimlar iqtisodiyoti" fani shakllandi. Ushbu fanning asosiy maqsadi 
iqtisodiyotning barqaror rivojlanishida bilimlarning oʻrni, roli hamda uning ahamiyatini asoslab 
berishdan iborat.
Demak, soʻngi vaqtlarda bilimlarni boshqarish masalasi muhim ahamiyatga ega boʻlib ushbu 
masala tadqiqotiga fikrimizcha, uchta holat sabab boʻlmoqda. Birinchidan; korxona, firmalarning 
tarkibiy tuzilishi, holati hamda zamonaviy raqobat muhitidagi keskin oʻzgarishlar nafaqat oldingi 
tarkibiy tuzulishini qayta koʻrib chiqishni, balki yangi novatorlik yondashuvlarini qidirib topish va 
joriy etishni talab etadi. Ikkinchidan; korxona, firma fa`oliyatida bilim iqtisodiyotini joriy etishni 
tizimli oʻrganish (tahlil qilish) uchun emperik manbalarni yetarli darajada toʻplanmaganligi. 
Uchinchidan; bilimlarni boshqarish konsepsiyasida plyuralizm (fikrlar erkinligi) tamoyili hamma vaqt 
ham toʻlaqonli amal qilmasligi. Yuqoridagi holatlar bir tomondan, bilimlarni boshqarish, uni tashkil 
etish boʻyicha tadqiqot ishlarini olib borish zaruratini keltirib chiqarsa, ikkinchi tomondan, bilimlarni 
boshqarishni milliy iqtisodiyot darajasida oʻrni va ahamiyatini belgilab beradi.

---