Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2020-yil, 2-son (120) gumanitar fanlar seriyasi

ILMIY AXBOROTNOMA IQTISODIYOT 2020-yil, 2-son 
90 
Dunyoda rivojlanayotgan soʼnggi trendlarni oʼrganish foydadan holi boʼlmaydi. Zero, Jahonda 
buxgalteriya balansidagi moddiy va nomoddiy aktivlar oʼz oʼrinlarini jadal almashtirish davrida biz 
ham asosiy eʼtiborni faqat mahsulotlar eksportiga qaratmasdan, balki nou-xau, blokcheyn 
texnologiyalar faoliyatini zamonga moslab oʼrganib, shu bilan birga, raqamli iqtisodiyotdan 
foydalanishni yangi bosqichga olib chiqishimiz maqsadga muvofiq boʼladi, deb hisoblaymiz [4]. 
Raqamli iqtisodiyot bu, faqatgina Blokcheyn (Blockchain) texnologiyasini va ulardan xalqaro 
moliya bozorlarida foydalanish masalalarini yoki kriptovalyutalarni tushunish kerak emas. Eng 
yaxshisi, blokcheynning umumiy maʼlumotlar toʼplami axborot shaffofligi va mobilligini taʼminlash 
uchun hizmat qiladi, yaʼni, isteʼmolchilar va taʼminotchilar eng yaxshi shartlarni oʼzlari tanlab 
olishlari mumkin. Shuningdek, elektron ijorat kompaniyalari anʼanaviy kompaniyalarning 
resurslaridan foydalanish oʼrniga oʼz platformalarini yaratib, blokcheynda teng huquqlar bilan 
ishlashlari ham mumkin.Аlbatta, Blokcheyn texnologiyasi, kriptovalyutalar ham raqamli 
iqtisodiyotning bir boʼlagi. Lekin, raqamli iqtisodiyot (Digital Economy) deganda, raqamli 
kommunikatsiyalar, axborot texnologiyalari yordamida olib boriladigan iqtisodiyot tushuniladi. 
Bugungi kunda raqamli iqtisodiyot eng koʼp rivojlangan mamlakatlar bu АQSh va Xitoy 
boʼlib, dunyo boʼyicha blokcheyn texnologiyalarga doir patentlarning 75 foizi aynan shu davlatlarga 
toʼgʼri keladi. Oʼz navbatida internet mahsulotlarining 50 foizini shu davlatlar aholisi isteʼmol qiladi. 
Blokcheyn texnologiyalari tomonlarning hech qanday vositachisiz bitimlarni xavfsiz, ishonchli amalga 
oshirishga imkon beruvchi texnologiyadir. Uni koʼpchilik kriptovalyuta texnologiyasi sifatida bilsa-da, 
aslida blokcheyndan raqamli identifikatsiya, egalik va mulkiy huquqlar ximoyasi, toʼlov tizimi sifatida 
foydalanish mumkin. Ethereum kabi blokcheyn bazasida ishlaydigan ochiq manbali platformalar 
anʼanaviy huquqiy jarayonlarsiz har qanday aktivlar boʼyicha bitimlar tuzish, bank xizmatlarini 
koʼrsatish imkonini beradi. Hozirda jahonning turli mamlakatlarida moliyaviy texnologiyalar, yer 
resurslarini boshqarish, transport, sogʼliqni saqlash, taʼlim sohalarida blokcheyn tizimidan 
foydalaniladi. Blokcheyn tizimi har qanday sohaning shaffoflik darajasini oshiradi, korruptsiya 
holatlarining kamayishiga xizmat qiladi [5]. 
Xulosa 
Xulosa qilib aytganda Mamlakatimizda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishni ustuvor vazifasi – 
Oʼzbekiston iqtisodiyotini yuqori surʼatlarda oʼsishini taʼminlash bilan birga, aholi ongini, ilmini, 
qarashlarini zamon bilan hamnafas qilish, qolaversa, mamlakatimizni xalqaro maydonda 
integratsiyasini tezlashtirish va natijada Oʼzbekistonni demokratik, iqtisodiy jihatdan rivojlangan 
davlatlar qatoriga qoʼshishdan iboratdir. mamlakatimizda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 
izchil rivojlanishiga katta eʼtibor berilayotgani bois xizmatlar hajmining oʼsib borishi, axborotlashgan 
jamiyatda inson qulay sharoitlarga ega boʼlib, umuman olganda "Raqamli(axborotlashgan) 
iqtisodiyot"ning joriy qilinishi aholining raqamli madaniyatini taʼminlab yanada farovon yashashiga 
olib keladi. Raqamli iqtisodiyotning xalqaro taraqqiyotga jiddiy taʼsir oʼtkazuvchi salohiyatini 
yuksaltirish uchun ushbu sohada mavjud imkoniyatlarni, toʼsiqlarni va eng yaxshi amaliyotlarni 
batafsil oʼrganish va tadbiq etishda jahon tajribasidan foydalanish talab etiladi.