Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

оилавий м ароси м чи ли к да, ай н и қ са, д а ф н би лан боғл и қ
р асм -русум да нисбатан мустаҳкам сақ лан и б қолган зар­
душ тийлик қолдикдари бўйича н о ёб материал тўпланди.
Х оразм ли к авлиёлар тўғри си да ё зи б оли н ган а ф со н а ва 
^
ривоятлар тарихий маълумотлар би л ан қ и ёсл ан и б, Х о ­
разм да м аш ҳур бўлган би р қанча руҳон и й ва дун ёв и й
ш ахслар — ш оирлар, мутафаккирлар, таникди ҳукм дор-
60

---

лар ва уларн и н г саф дош л ар и ҳамда бош қ а с и ёс и й ар-
б о б л а р н и м уқ а д д а сл а ш т и р и ш н и н г и ж т и м о и й -ғ о я в и й
сабаблари ан и к дан ди .
И бти дои й хоразм л и к л ар н и н г ж ам оа уйлари олдида
*
 
\а р хил м аросим лар ва рақс ўй ин лари ўтказил ган л и ги -
ни атоқли ш арқ ш ун ос оли м С. П . Т ол стов илм ий ф а ­
раз қилган. К алтам ин орли клар ни н г балки аф сун гарли к
ва тотем и сти к тасаввурлар билан б о ғ л и қ ҳарбий м аро­
си м лар ёк и ш ом он л ар н и н г садрга туш и б рақс ўй ин лар
ўтказилганлигини этн ограф и к тадқиқотлар орқали қиёс
қилиб тиклаш мумкин.
М аълум ки, Х оразм тўйларида, халқ сайилларида ке-
ч алари гулхан ё қ и л и б , а т р о ф и д а са н ъ а т к о р л а р ва
раққосалар яқинларгача том ош аби н лар га ўз санъатини
н ам ой и ш қ илиб келганлар. Б ун дай м ароси м ларн и н г
ҳозиргача сакданган ва наф ақат археологи к қазилм а-
лардаги девор и й расм лардаги тасв ири да, Н аврўз бай р а­
ми вақтида ўтказилганлиги ҳақида А бу Райҳон Беру­
н ий ҳам хабар беради.
Х оразм рақслари ва куйлар ин и нг э н г қ ади м и й ли ги -
ни тасдиқлаш учун тадқиқотчилар бутун Ўрта О си ёда