Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

рурат б ў л и б , ун и бутун Ўрта ва О лд О си ёда би ри нчи
ж аҳон д и н и З ар душ ти й н и илк п айғам бар қ илиб кўта-
рилиш ига са б а б бўлган.
Бую к д о н и ш м а н д ш ои р А бдул қосим Ф ирдавсий ни н г
3 -4 8 3 3
65

---

ўлмас асари «Ш оҳн ом а» бун га ёрқ ин дали л ҳ и со б л а н а -
ди . Чунки у и н со н м авқеини ю қори дараж ага кўтариб,
оли й гум анистик ғояларн и , адолатпарварлик ва халқ
ор зу-ум и дл ар и н и рўёбга ч и қ ар и ш н и , д у н ёд а тўқ ва ф а ­
ровон давлат яратиш зарурлиги ни зўр м аҳорат би л ан
V
тараннум этган. Ш ои р тили би л ан айтганда, барча н ар­
саларн ин г и ж одк ор и и н с о н , и н со н д а н яхш и ли к, нур
ва равш анлик, и н с о н с и з д у н ёд а й ў қ ф ар ов он л и к . Бу
улуғ гум анистик ғоя асли ж аҳон да би р и н ч и марта эр а­
м издан аввалги би р и н ч и м и н г й илли к ўрталарида б у ­
тун Ўрта ва О лд О си ёга тарқалган зар душ ти йли к д и н и -
н и н г м уқаддас китоби А вестода ўз и ф о д а си н и топган
эди . Я нги д и н н и ол ов н и к аш ф эт и б ж аҳон га равш ан­
ли к сочган қаҳрам они н о м и д а н Ф ирдав си й ш ун дай д е б
таърифлайди:
Тошдан ҳам чиқарди у оташ-олов,
Жаҳонга равшанлик сочди бу партов...
Жаҳондор яздонга дея офарин,
Шукрона саждага эгиб қоматин,
«Бу оловмас — деди — Худо ҳадяси,
Энди шунга бўлсин юрак саждаси!!!»,
Ю ксак ғояларга тўла м уайян тартибга со л и н га н д и -
^
н ий м аф к уран ин г ж уда к енг терр иторияда ж ойлаш ган
қадим ий давлатлар ва элатлар ор аси да ҳук м рон бўлиш и
тасоди ф и й ҳоди са эм а с эди .