Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

н и н г қадим аж додларида тотем и зм элем ен тлари п айдо
бўлганлигидан ва улар бош м аъбуда — ҳоси л дор л и к
ҳ ом и й си га бўй сун ган и дан дарак беради .
Бу даврда таби ат би лан и н со н би р и к и б кетган илк
д и н и й тасаввурлар ш акллани бги на қолм ай, қ он дош л и к
м уносабатлари дастлаб ҳайвонларга, с ў н ф а табиий ҳоди -
саларга ва уларни гавдалантирувчи p y v ia p ҳам да уруғ-
қ абилан и н г ҳом и й м аъбудаларига аст а -сек и н кўчирил-
ган.
Сўнгги эллик йил ичида Х оразм ўзбек лари ораси да
ол и б бори лган этн огр аф и к тадқиқотлар ҳам аж додлар
топ и н ган рухдар и бодати н и , тотем и сти к тасаввурлари-
н и , балки, ай н и қ са, аёллар ва хун арм ан длар ораси да
сақланиб қолган авлиёлар ҳамда ҳом ий маъбудалар и б о ­
дати қ олди қ дари н и н г а н и қ изларини топ и ш и м к он и н и
б ер а д и . М а с а л а н , х о р а зм л и к л а р н и н г қ у ён , с у л г и н ,
ч ағолоқ каби рақслари ш у б ҳ а си з, м уайян тотем и сти к
тасаввурлар билан боғлиқ . Т отем лар \а м , p y v ia p ҳам,
ҳом ий авлиёлар ҳам турли о и л ав и й -м аи ш и й м аросим
ва р асм -русум ларда, ш ун и н гдек , халқнинг б о й м и ф о -
л оги я си да, оғзак и э п и к и ж оди ёти да ў з ак си н и топган.
Бу ж иҳатдан олганда, Х оразм да этн ограф лар ўтка-
зилган қизиқарли тадқиқотлар н ати ж аси да кўплаб аф -
сон аларн и тўплаш ган ҳам да маҳаллий а ҳол и н и н г м аъ­
навий ҳаётида катта ўрин тутган 130 д а н зи ё д зи ёратгоҳ
м озорларн и тек ш и ри ш ган . Р у\п ар и бодати ва ш о м о н -
л и к , о и л а в и й -м а и ш и й м ар оси м л ар даги м ўғи ён ал и к ,
иш лаб чиқариш ва турмуш даги ҳоси л дор л и к ибодатла-
р и , авлиёлар, таби ат ва ҳай вон и бодати , ш ун и н гдек