Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

К ангақалъа катта ҳарбий ф алокат н ати ж аси да харобага
ай ланган. Ю қори қатлам нинг ҳам ма ери да кучли ён ғи н
бел ги л ар и н и н г топ и л и ш и бун га далилдир.
Қалъа ва дар ён и н г н ом и н иҳоятда қадим и й бўл и б,
ш у б ҳ а си з, бу н ом Х и той сол н ом ал ар и даги К ан гю й ,
А вестодаги Канга ўлкаси, кечки зардуш тийлик адабиёти
ва Э рон эп оси д аги К ан гди з — ай н и Х о р а зм н и н г ўзги -
н аси эк ан ли ги н и С. П . Т о л с т о е и сботл аб бер ди . У н и нг
айтиш ича, м азкур э п о сд а г и К анг д а р ёси Х оразм даги
К анга д а р ёси дан бош қ а н арса эм ас.
М уҳим аҳамиятга эга бўлган б у даврга о и д аж ой и б
ёдгорлик лардан би р и Ж он босқ ал ъ ади р . Ж он босқ ал ъ а-
н и н г тўрт бурчакли сатҳи 170—200 метр келади ган м ай-
д о н н и эгаллайди. У н и н г тўрт т о м о н и 10— 11 метр ба-

---

ландликдаги қалинлиги 1 — 1,3 метр келадиган икки
қават девор билан ўраб олинган. Ж онбосқалъан и нг ўзига
хос хусусияти ш ун дан и бор атк и , у н и н г деворлари Х о-
разм қалъаларининг деяр л и ҳам м аси да м авж уд бўлган
бурж лардан ҳоли. Қ адим ги ш аҳар ва қалъаларда бурж
тиклаш ш унчалик катта ўри н тутганки, бу анъана то
сўнгги вақтларгача ҳам , ҳаттоки, унга эҳти ёж бўлм аса
ҳам сак дан и б келган. Х о р а зм н и н г катта ҳовлиларида
учрайдиган кўп кунгиралар бун га яққол м исол бўла
олади. Ж он босқ ал ъ а деворл ари икки метргача пахса,
ундан ю қ ори си хом ғиш тдан тикланган б ў л и б , таш қи
қатори ш ахмат ш аклида қўйилган икки, уч қатор найза-
си м он ш инакларга эга. Э н и 18—20 см келадиган ш и -
наклар пастга қараб ў қ отиш га қулай қ и ли б б и р -б и р и -