Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

н а м о ён қилади . Балки аф р и ғи й л ар сул ол аси си ёв у -
ш и йлар ан ъаналари н и давом қ илди ри б ў з кучи ни кўр-
сатиш учун ҳаш аматли Т упроққалъ ани б у н ёд қилган-
д и р . Я нги сул ол ан и н г қуйи А м ударё воҳаси да п айдо
б ў л и б , хоразм ш оҳлар билан б о ғл и қ янги йил ҳ и с о б и -
н и н г, Б ерун ий кўрсатганидек, ўш а даврдан бо ш л а н и -
ш и ҳам б е ж и з бўлм аган . Ч унки мазкур ш аҳар-қалъа-
н и н г яратилиш и Х оразм давлатин и н г қайтадан ти к ла­
н и б м устақилликка эр и ш ган л и ги н и н г рам зи си ф ати да
аф риғи й лар тахти н и н г мустаҳкамлиги ва ун и н г қади-
м ий тарихий ва м аф куравий анъаналар билан боғл и қ -
л и ги н и и ф о д а қ или ш и м ум кин. Бу ф и к р н и тасди қ -
л ай диган ян а б и р далил — эр ам и здан аввалги IV—III
асрларда Х ор азм да арам ей ёзуви би лан зарб қилинган
аф риғи й тан галари ни н г тарқалиш и.
/ Т адқиқотчилар о р аси д а Т упроққалъа м амлакатнинг
пойтахти бўлганм и ё пойтахт бош қ а ш аҳар ҳи со б л а н -
г а н м и , д е г а н б а ҳ с л а р ҳ о зи р г а ч а д а в о м қ и л м о қ д а .
К ўпчили к оли м лар, ж ум ладан С. П . Т ол стов н и н г ўзи
ҳам , м азкур о б и д а н и пойтахт би лан боғл и қ давлатни
бош қ ар и б турган п одш оҳлар р ези д ен ц и я си д е б \и с о б -
91

---

лайдилар. Қ урилиш услуби га қараганда ҳаш аматли с а ­
рой қасри би лан ш аҳар кварталлари эгаллаган ҳудуд
сатҳи тахм и нан би р м ай дон га тен г (13 га ва 10 га).
Э ҳтим ол б у ерда исти қом ат қилувчилар асо са н зо д а ­
гонлар, хизм аткорлар ва қўрикдовчи аскарлар. Ш аҳар
ҳудудида б о зо р ва ҳунармандлар расталарининг йўқлиги