|
AMALIY MASHG‘ULOT № 10
YASSI SILLIQ YUZASIDA BORTLARNING BARQARORLIGINI BAHOLASH UCHUN MUHANDISLIK USULLARI.
Yamaqlar barqarorligini hisoblashning nazariy asoslari-ichki chegaradagi chegara muvozanatining mavjudligini (slip yuzasida) ta’minlaydigan eng katta qо‘llanmani topgan ommaviy muhitning chegara muvozanati nazariyasi. Ushbu yechim quyidagi muhandislik usullarini qо‘llaydi) yumaloq silindr sirtida kuchlarni algebraik qо‘shish; bir xil burchakli kavisli sirt ustida kuchlarning algebraik qо‘shilishi; kuchlarning poligoni; birlashtirilgan (bir nechta usullarga asoslangan).
– "Qattiq xanjar"yumaloq silindr yoki silliq gvardiyasi va о‘zgaruvchan qator – kuchlar algebraik qо‘shimcha usuli taxmin asosida kuchlar algebraik qо‘shimcha tomonidan barqarorlikni baholash uchun beradi.
Kuchlarni algebraik qо‘shish usuli quyidagicha (shakl 10.1).
Uning yuzasi va sirtlari о‘rtasida joylashgan yamoqning bir qismi vertikal chiziqlar bilan bir xil kenglikdagi bir qator bloklarga bо‘linadi (bloklarning qalinligi 1 m ga teng). Ni va Ti vektorlari (bloklar massasining tarkibiy qismlari) formula bо‘yicha aniqlanadi
t = a m/1000 (1),
bu erda a-blokning kengligi, m; - jinslarning о‘ziga xos og‘irligi, H / m3; m – chizilgan о‘lchovining mezoni.
Har bir blokda kayma yuzasida harakat qiluvchi va о‘zgaruvchan kuchlarni formulalar bо‘yicha hisoblang:
Ni = Picos i = mhicos pul i (2),
bu erda Pi-MH ga teng bо‘lgan elementar blokning bosimi( m formula 1 bilan belgilanadi), h / m3; i-hisoblash blokidagi Slayd yuzasining burchagi, dо‘l.;
Ti = Pisin i = mhsin qolgan i (3)
Kabinetga koyeffitsiyentini aniqlang
agar qiyoslash hisob-kitoblari natijasida hisoblangan Nishab barqarorligi koyeffitsiyenti 1% dan 5% gacha farq qiladigan bо‘lsa (agar hisob-kitob xususiyatlariga jadvalga muvofiq hisob-kitob koyeffitsiyenti kiritilgan bо‘lsa.), u Nishab parametrlarini rostlash uchun zarur bо‘lgan (yoki 1 nisbatan katta yoki kamroq hisoblab kabinetga nisbati qarab qiyalik balandligi yoki burchagini oshirish kamaytirish yoki kamaytirish).
Tog ‘ jinslarining qarshilikni debriyaj va ishqalanish kuchlariga ajratmasdan silliq kavisli sirt ustida kuchlarning algebraik qо‘shilishi yordamida hisoblash usuli ("tangensial stress" usuli) quyidagicha (shakl. 2, a). 1 nuqtasidan boshlab (a va l nuqtalarida C = 0, C = 0 ga ega bо‘lgan) skidka yuzasida i stresslar va normal i stressiyalarining qiymatini aniqlang. Umumiy holda, bu kuchlanish formulalar bilan belgilanadi
i = hicos2i, (5)
i = 0,5hisin2, (5)
bu erda hi-alohida ustunning balandligi (blok), uning taglikning moyilligi qо‘shni 50 ga farq qiladi; i – ustun (blok) tagida toymasin sirtining burchagi.
a-hisob-kitob profili; b-yepyuralar mavjud va ruxsat etilgan tangential stresslarning yamaqida; C-jinslarning mustahkamligi pasporti.
Hisob-kitob (yoki tanlangan) sirt slaydlar al belgilangan nuqtalar bilan ustunlarning о‘rtasi tо‘g‘ri chiziqqa joylashtiriladi va bu nuqtalarning har birida perpendikulyar qayta tiklanadi, ularga teng bо‘laklarni qoldirib, a 1,..., K, L. segmentlarning uchlari silliq egri bilan bog‘lanadi, keyin hosil bо‘lgan epure Fc maydoni sirt bо‘ylab harakat qiluvchi C kuchlarining 2, b). Sо‘ngra formula bilan hisoblash 5 normal stress sürgülü yuzasi bо‘ylab va pasport kuchi zotlari yordamida (FIG. 2, C)qarshilikning ruxsat etilgan qiymatlari о‘zgarishni aniqlaydi. Ikkinchisi kengaytirilgan slip yuzasiga tiklangan perpendikulyar ustiga yotqiziladi va segmentlarning uchlari silliq egri bilan bog‘lanadi. Epuraning olingan maydoni f ushlab turuvchi kuchlarning yig‘indisiga teng bо‘ladi.
Nishabning barqarorligi koyeffitsiyenti quyidagi formulada topiladi:
p = mag‘lubiyat)
Hisoblash natijasida hisoblangan kabinetga koyeffitsiyenti 5% dan ortiq hisoblangan qiymatdan farq qiladigan bо‘lsa, uning balandligi yoki burchagini о‘zgartirib, yamoqning parametrlarini tо‘g‘rilash kerak.
Kо‘pburchak kuch usuli yoriq jinslarning katlanmış yamoqlarning barqarorligini va uzoq vaqt davomida zaiflashuv yuzalarini hisoblash uchun ishlatiladi.
Quyidagi tartibda kuchlar kо‘pburchak quriladi (shakl. 3, a). Birinchi blokning massasini aniqlang va chizilgan о‘lchamda uning qiymati P1 vertikal о‘qi bо‘ylab yotqiziladi. P1 vektorining oxiridan boshlab blokning yon tomonlarining yо‘nalishlariga parallel ravishda Spl1, C’nl3 vektorlari ketma-ket qurilgan va sirt sliplari DО‘ va DB’. R1 (0) vektorining boshidan R1 (blokning tagidan reaksiya) parallel nur, R2 parallel vektorining oxiridan olingan nur bilan Kesishishgacha (blokning yon tomonidagi reaksiya) amalga oshiriladi. Vektorning boshidan boshlab, S’nl2 vertikal ravishda ikkinchi blok P2 massasini yotqizadi. P2 vektorining oxiridan boshlab Spl2, C’nl4 ketma-ket qayta tiklanadi. Bundan tashqari, C’nl4 vektorining oxiridan R4 nurlari R2 nurlari bilan kesishgan, R1 vektorining oxiridan olingan va oxirgi blokni о‘z ichiga olgan.
Nishabning barqarorligi koyeffitsiyenti belgilangan joyga mos keladigan bо‘lsa, poligon yopiladi (shakl. 3, b). Agar poligon yopilmasa, u holda aniqlanmaydi ±f. belgilangan zaxira koyeffitsiyentlariga nevyazoklardan qaramlik jadvalini tuzish, haqiqiy kabinetga koyeffitsiyentini belgilash( FIG. 3, b).
a-bloklarga bо‘linish sxemasi; b-kuchlarning poligoni; C-kо‘pburchakda nevyazoklarga qaramlik grafigi qarshilik harakati)
Hisoblash usullari yon bag‘irlarida quyidagi qо‘shimcha yuklarni hisobga olish imkonini beradi: tog ‘ -transport uskunalari massasi, ommaviy portlashlar va zilzilalarning seysmik ta’siri, er osti suvlarining filtrlash ta’siri.
Do'stlaringiz bilan baham: |
