Кўп валютали бухгалтерия хисоби тизимининг асосий хусусиятлари. Битта валютада амалга ошириладиган операциялар фақатгина ушбу валютанинг Бош китобига ёзилади. Масалан, АҚШ долларида амалга оширилган операциялар АҚШ долларидаги Бош китобда, сўмда амалга оширилган операциялар эса сўмдаги Бош китобда ҳисобга олинади.
Валюта курси ўзгаришидан кўрилган фойда ёки зарарларни аниқлаш ва молиявий ҳисоботни тузиш мақсадларида чет эл валютасида қайд этилган актив ва мажбурият ҳисобварақлари қолдиқларини қайта баҳоланиши ҳар бир ойнинг охирги иш кунида ўтказилади. Жамланма баланс ҳисоботини тузиш учун қайта баҳолаш ойнинг исталган кунида ўтказилиши мумкин. Ушбу ҳолатларда бир хил қайта баҳолаш қоидалари қўлланилади.
Бунда банкнинг чет эл валюталари бўйича ҳисобварақларининг қолдиқлари (актив ва мажбуриятлари) баланс тузиш санасига Марказий банкнинг курси асосида қайта баҳоланади.
Ўзбекистон Республикаси банкларида бухгалтерия хисобини юритишни ва бухгалтерия ишларини ташкил килиш тартиби тўгрисида йўрикнома 2008 йил 11 июл 1834- сон
Чет эл валютасида кайд этилган актив ва пассивларни кайта бахолаш коидалари. Ҳар ойнинг охирида молиявий ҳисоботда қайд этиш учун қайта баҳолаш натижасида кўрилган фойда ва зарарлар аниқланади. Қайта баҳолаш натижасида кўрилган фойда ва зарарларни аниқлаш тартиби қуйидагича:
а) алоҳида валюталарнинг Бош китоблари маълумотларидан келиб чиққан ҳолда баланс тузиш санасидаги ҳар бир валюта бўйича актив ва мажбуриятларнинг барча қолдиқлари жамланади. Актив ва мажбуриятлар якуний суммалари ўртасидаги фарқ ушбу Бош китобдаги валюта позицияси ҳисобварағи қолдиғига тенг бўлиши лозим;
б) чет эл валютасида қайд этилган актив ва мажбуриятлар тегишли равишда юқорида белгиланган курслар асосида сўмга айлантирилади;
в) қайта баҳоланган актив ва мажбуриятларнинг иккита якуний суммалари орасидаги фарқ валюта бўйича китобдаги валюта позицияси ҳисобварағининг янги қолдиғини акс эттиради. Бу янги қолдиқ сўм бўйича китобдаги валюта позицияси ҳисобварағининг тегишли қолдиғи билан таққосланади.
Олинган фарқ қайта баҳолашдан кейинги фойда ёки зарарни ташкил этади ва тегишли равишда қуйидаги бухгалтерия ёзуви билан акс эттирилади:
Дебет 17101 «Валюта позицияси ҳисобварақлари»
Кредит 45401 «Спот битими бўйича чет эл валюталаридаги фойда»
ёки
Дебет 55302 «Спот битимлари бўйича чет эл валюталаридаги зарар»
Кредит 17101 «Валюта позицияси ҳисобварақлари»