Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

ЛАВЛАГИНИНГ ЦЕРКОСПОРОЗ КАСАЛЛИГИ

• ЛАВЛАГИНИНГ ЦЕРКОСПОРОЗ КАСАЛЛИГИ
• Касалликни Cercospora beticola замбуруғи қўзғатади. Касаллик Ўзбекистонда ва Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатларида хўраки, хашаки ва қанд лавлагисида тарқалган. Қирғизистонда қанд лавлагисига катта зарар етказади.
• Касаллик одатда далада ўчоқлар шаклида ривожланади. Зарарланган баргларда думалоқ, кенглиги 2-3 мм, ноаниқ-кулранг, қўнғир, қўнғир-кулранг, қизғиш-қўнғир ҳошияли, қуриганда оқиш ёки деярли оқ тусли доғлар пайдо бўлади (37 расм). Пастки барглар кўпроқ зарарланади. Юқори намликда доғлар устида конидиофора ва конидиялардан ташкил топган кулранг ғубор пайдо бўлиши мумкин.
• Кучли зарарланган, сатҳининг 30-40 фоизи доғлар билан қопланган барглар қораяди, бужмайиб, ерга ётиб қолади ва бутунлай чирийди. Натижада хўраки, хашаки ва қанд лавлагисининг ҳосили 20-30% га камаяди. Қанд лавлагиси таркибида қанд миқдори экин кам даражада зарарланганида 5-10% га, ўртача даражадагисида 20% гача, кучли зарарланганида 70% гача камаяди. Қирғизистонда церкоспороз таъсирида қанд лавлаги илдизлари оғирлиги 19,6% га, қанд миқдори 34,4% га пасайган.

• Лавлагининг церкоспороз касаллигининг белгилари (қўзғатувчи Cercospora beticola).

ЛАВЛАГИНИНГ ЦЕРКОСПОРОЗ КАСАЛЛИГИ

• ЛАВЛАГИНИНГ ЦЕРКОСПОРОЗ КАСАЛЛИГИ
• КУРАШ ЧОРАЛАРИ
• ● Ниҳоллар илдиз емирилишига қарши курашда тавсия қилинган тадбирларни қўллаш;
• ● Чидамли навлар яратиш ва экиш; ҳосилни йиғиб олгач, тезда омборхоналарга жойлаш;
• ● Далада 1-2 кунга қолдирилса, илдизмевалар сўлмаслиги учун уларни 15-20 см баландликдаги тупроқ билан кўмиб қўйиш;
• ● Вегетация даврида фунгицид пуркаш лозим.

ЛАВЛАГИНИНГ УН-ШУДРИНГ КАСАЛЛИГИ

• ЛАВЛАГИНИНГ УН-ШУДРИНГ КАСАЛЛИГИ
• Касалликни Erysiphe communis f. betae аскомицет замбуруғи қўзғатади. Касаллик барча минтақаларда, жумладан Ўзбекистон ва Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатларида ҳам кенг тарқалган. Хўраки ҳамда қанд лавлаги зарарланади. Қирғизистонда қанд лавлагида кўпинча церкоспороз билан бирга учрайди. Зарарланган баргларнинг икки томонида ҳам оқ, сийрак, майин, замбуруғнинг конидиофора ва конидиялардан иборат бўлган моғор ривожланади; моғор тезда ўсиб, баргларнинг кўп қисмини эгаллайди ва қалин қатламга айланади.
• Ёз охирида қатлам ичида ва устида қўнғир, сўнгра қора тус олувчи клейстотецийлар пайдо бўлади. Замбуруғ экин ичида конидиялари билан тарқалади; ўсимлик қолдиқлари, уруғлик илдизмевалари ва тупроқда клейстотецийлар ёрдамида қишлайди. Кураш чоралари. Касаллик кўриниши билан экинга фунгицид пуркаш, лозим бўлса, ишловни 10-15 кундан сўнг такрорлаш, илдиз емирилишига қарши тавсия қилинган чораларни қўллаш даркор.