“ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi” kafedrasi

Milliy boylik nafakat moddiy ishlab chiqarish soxalarida yaratiladi.Uning bir kismi nomoddiy ishlab chiqarish soxalarida vujudga keltiriladi va jamiyatning nomoddiy boyligi xisoblanadi.Nomoddiy soxalarda asheviy-buyum shakl bilan boglik bulmagan aloxida turdagi iste’mol Qiymatlar xosil kilinadi.Ular xam moddiy ishlab chiqarish soxalarining faoliyat kilishi va rivojlanishi uchun shunigdek bevosita axolining turmush darajasini ta’minlash va oshirib borish uchun zarur buladi.
Bunday boyliklarga ta’lim, soglikni saklash, fan, madaniyat, san’at, sport soxalarida vujudga keltiriladigan nomoddiy kimmatliklar kiradi. Uning tarkibida tarixiy edgorliklar.arxitektura obidalari ,noeb adabiet va san’at asarlari aloxida urin tutadi.
Jamiyatning nomoddiy boyliklarida madaniyat va san’atning rivojlanish darajasi.jamiyat a’zolarining tuplagan ilmiy bilimlari va intellektual darajasi ,ishlovchilarning ixtisosligi va malakaviy bilim darajasi.soglikni saklash,ta’lim va sportning rivojlanish darajasi uz ifodasini topadi.
Moddiy buyumlashgan boylikning usishi jamiyat moddiy kimmatliklari kupayishning asosi xisoblanadi.Agar fan-texnika tarakkieti yukori sur’atlar bilan rivojlansa madaniyat ,san’at,fan kabi nomoddiy soxalar xam usib va takomillashib boradi.
SHunday kilib,milliy boylik moddiy buyumlashgan va tabiiy boyliklardan ancha keng tushuncha bulib.uz tarkibiga jamiyatnnig nomoddiy xarakterdagi kimmmatliklarini xam oladi.


5. Iqtisodiy usishning mazmuni, turlari va kursatkichlari.
Mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishi kup omilli va shu bilan birga ziddiyatli jaraen xisoblanadi.iqtisodiyisodietda bulgaligi sababli ,uning mezonlaridan biri bulgan iktsiodiy usish kuprok taxlil kilinadi.
Iqtisodiy usish iqtisodiy rivojlanishnig tarkibiy kismi bulib,uz ifodasini real YAMM (YAIM) xajmining va uning axoli jon boshiga kupayishida topadi. rivojlanish xechkachon bir tekis, yukorilab boruvchi chizik bo’yicha ruy bermaydi.
Iqtisodiy rivojlanish uz ichiga yuksalish va inkiroz davrlarini, iqtisodietdagi mikdor va sifat uzgarishlarni, ijobiy va salbiy tomonlarini olib notekis boradi.
Milliy iqtisodietda iqtisodiy rivojlanish kiyin aniqlanadigan jaraen bulganligi sababli ,uning mezonlaridan biri bulgan iqtisodiy usish kuprok taxlil kilinadi.Iqtisodiy usish iqtisodiy rivojlanishning tarkibiy kismi bulib.uz ifodasini real YAMM (YAIM) xajmining va uning axoli jon boshiga kupayishida topadi.
Iqtisodiy usishga tarixiy jixatdan endashilganda, u bir xil suratlarda va bir tekis bormaydi.tarixda iqtisodiy usish suratlarining jadallashish.jiddiy pasayish va xatto cheklanish davrlari ma’lum.Agar katta tarixiy boskichlar olib karaladigan bulsa,jaxon va milliy iqtisodietda,barkaror iqtisodiy usish.ishlab chiqarishning xar tomonlama tarakkkiet mazarasi ‘osil buladi.SHu bilan birga iqtisodiy usish nafakat mikdor,balki muayyan sifat uzgarishlari shaklida xam namoen buladi.SHunday ekan iqtisodiy usish bevosita yalpi milliy maxsulot mikdorining mutlok va axoli jon boshiga hamda iqtisodiy resurs xarajatlari birligi xisobiga kupayishi hamda sifatning takomillashuvi ifodalanadi.
Maxsulotning usish sur’ati bilan ishlab chiqarish omillari mikdorining uzgarishi O’rtasidagi nisbat iqtisodiy usishning ekstensiv eki intensiv turlarini belgilab beradi.
Ekstensiv iqtisodiy usishga ishlab chiqarishnig avvalgi texnikaviy asosi saklanib kolgan xolda ishlab chiqarish omillari mikdorining kupayishi tufayli erishiladi.Aytaylik,maxsulot ishlab chiqarishni ikki xissa kupaytirsh uchun mavjud korxona bilan bir katorda urnatilgan uskunalarning kuvvati,mikdori vasifati bo’yicha,ishchi kuchining soni va malaka tarkibi bo’yicha xuddi ushanday yana bir korxona kuriladi.Ekstensiv rivojlashda,agar u sof xolda amalga oshirilsa,ishlab chiqarish samaradorligi uzgarmay koladi.