Mavzu: Inflyatsiya va aksilinflyatsiya siyosati

Inflyatsiya va aksilinflyatsiya siyosati

Xasanov komiljon

Inflyatsiya

• Inflyatsiya - umumiy narxlar darajasining ko‘tarilishi va natijada pulning qadrsizlanishi
• Deflyatsiya - umumiy narxlar darajasining pasayishi
• Inflyatsiya barcha tovar va xizmatlarga narxlarining oshishini emas balki ularning umumiy darajasining oshishini bildiradi va bu oshish iste’mol narxlar indeksi orqali belgilanadi.

Inflyatsiya o‘lchanishi

• Iste’mol narxlar indeksi yordamida
• INI0 – o‘tgan yilning INI
• INI1 – joriy yilning INI
• 70 miqdor qoidasi yordamida:
• Inflyatsiya sur’atini hisoblashda INI ko‘rsatkichining foydaliligi iste’mol savatini to‘g‘ri aniqlanishiga bog‘liq

Inflyatsiya turlari

• Narxlar usish sur’atlariga ko‘ra
• Yiliga Yiliga oyiga
• 10 % gacha 20 % dan 200 % gacha 50 0% dan oshik

Inflyatsiyaning kelib chiqish sabablariga ko‘ra

Talab inflyatsiyasi

• Talab inflyatsiyasi – ortiqcha talab orqali kelib chiqadigan inflyatsiya

Bu inflyatsiya turi iqtisodietda iste’molchilarning inflyatsiya kutilishlari eki pul massasining ko‘payishi natijasida talabning keskin oshib ketishi sababli paydo bo‘ladi.

Taklif inflyatsiyasi

• Taklif inflyatsiyasi–ishlab chiqarishdagi sarf xarajatlar oshishi sababli kelib chiqadigan inflyatsiya

Bu inflyatsiya turi ishlab chiqarishdagi sarf xarajatlar keskin oshib ketishi natijasida kelib chiqadi. Bunga sabablardan neftga jahon narxlarining oshishi, davlat tartibga solishi va boshqalar bo‘lishi mumkin.

Inflyatsiya sabablari

• Inflyatsiya talab va taklif tengsizligidan paydo bo‘lgan pullar miqdoriy nazariyasining tenglamasidan kelib chiqadi:
•  MV = PY,
• Bu erda M - pul massasi, V – pul aylanish tezligi, P – narxlar darajasi, Y- YaIM hajmi.
• Demak, narxlar darajasi ne’matlarni ishlab chiqarish uchun (MV) ketgan jami xarajatlarga to‘ri proportsional va real ishlab chiqarish xajmiga (Y) teskari proportsionaldir:
•  P = MV / Y

Bu tenglikdan inflyatsiyaning uchta qo‘shimcha sabablarini chiqarish mumkin:

• Pul massasining oshishi
• Pul aylanish tezligining oshishi
• Ishlab chiqarish hajmining pasayishi

Aholining turli qatlamlariga kutilmagan inflyatsiyaning ta’siri

Milliy daromadga inflyatsiyaning ta’siri

AKSILINFLYATSIYA SIYOSATI

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT