«Ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштириш» фани маърузаларини ўқитиш технологиялари

5.5. Kichik tokda ishlovchi boshqaruv apparatlari.
5.5.1.TRPU-1 turdagi boshqaruv relesi.
158

---

 Rele elektromagnit tartibi asosida ishlaydi. Relening magnit tizimi tutqich,
o‘zakli g‘altakdan va yassi yakordan tashkil topgan.  Yakorning yurish yo‘li temirli
burchak   bilan   cheklab   quyilgan.   (5.38.   -   rasm)   Yakorda   ulovchi   va   uzuvchi
kontaktlar   qo‘zg‘aluvchi   plastinalariga   ta’sir   etuvchi   plastmassali   traversa
o‘rnatilgan. Traversada kontaktlarning vertikal qatorlarini ajratuvchi uchta to‘siq
mavjud   bo‘lib,   ular   zanjirlarni   kommutatsiya   jarayonida   ikki   yonma-yon
joylashgan   kontaktlarda   katta   miqdordagi   tok   o‘tishi   natijasida   hosil   bo‘luvchi
elektr   yoyini   o‘tishiga   qarshilik   qiladi.   Kontakt   plastinalari   va   g‘altakning
tarmoqlanib chiqish uchlari plastmassali korpusga mahkamlangan, u esa tutqich va
planka   bilan   bog‘lanadi.   Kontakt   tizimi   himoya   kojuxi   bilan   yopilib,   vint
yordamida   tutqichga   qotiriladi.   Releni   tutib   turuvchi   plankaga   mahkamlanishi
shpilkalar yordamida amalga oshiriladi. Relening barcha detallari o‘zaro bir nechta
vintlar yordamida biriktiriladi (5.39- rasm). 
5.38-rasm.  TRPU-1 turidagi rele:
1-korpus; 2-himoya kojuxi; 3-ulovchi kontakt; 4-uzuvchi kontakt; 5-qo‘zg‘aluvchi
plastinalar; 6-traversa; 7-ugolnik; 8-yassi yakor; 9-g‘altak; 10-o‘zak; 11-tutqich (skoba); 12-
shpilka; 13-vint; 14-kontakt plastinalari
TRPU-1 relesining tavsifi  5.6-jadvalda, TRPU-1 relesi g‘altagining tavsifi
esa 5.7-jadvalda ko‘rsatilgan.
159

---

5.6-jadval. TRPU-1 relesining tavsifi
Rele
Nominal
kuchlanish, V
Kontaktlarga
uzoq ta’sir
etuvchi tok
Kontaktlar soni
Ta’minlash
kuchlanishi, V
ulovchi
uzuvchi
TRPU-1-412
220
6
6
2
24, 75, 110
TRPU -1-413
220
6
4
4
24, 75, 110
5.6
-jadval.TRPU-1 relesi g‘altagining tavsifi
Rele
Ta’minlash
kuchlanishi, V
O‘ramlar
soni
G‘altakning
qarshiligi, Om
O‘tkazgich
diametri, mm
O‘tkazgich
markasi
TRPU -1
24
3250
107
0,23
PETV1
75
10000
1050
0,13
PETV1
110
14600
2250
0,11
PETV1
5.39-rasm. TRPU-1 turidagi relening qismlari:
1- korpus; 2- himoya kojuxi; 3- ulovchi kontakt; 4- uzuvchi kontakt; 5- qo‘zg‘aluvchi
plastinalar; 6-traversa; 7- ugolnik; 8- yassi yakor; 9-g‘altak; 10- o‘zak;  11-tutqich (skoba); 12-
shpilka; 13- prujina; 14-planka; 15- vint; 16- kontakt plastinalari