«Ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштириш» фани маърузаларини ўқитиш технологиялари

4.6.2. Teplovozlarning o'zgaruvchan tok elektr dvigatellari
O'zgaruvchan   o'zgarmas   tok   uzatmali   teplovozlarning   tortuv   elektr
dvigatellarini   sovutish   ventilyatorlarining   yuritmasida,   sovutish   shahtasining
ventilyatorlarini yuritmasida, to'g’irlash qurilmasining ventilyatorini yuritmasida
bevosita   tortuv   generatori   yoki   o'z   ehtiyojlari   uchun   o'zgaruvchan   tok   ishlab
chiqaruvchi   yordamchi   generatordan   manbalanuvchi   o'zgaruvchan   tok   asinhron
dvigatellaridan   foydalaniladi.     Teplovozlarda   kuchlanishni   keng   ko'lamda
o'zgarishi,   atrof   muhitning   haroratini   o'zgarish   qiymatini   kattaligi,   tebranuvchi
yuklanishlarning kattaligi, aylanishlar chastotasining  o'zgarishi  ko'lamini kattaligi
asinhron   dvigatellarning   konstrukciyasini     va   moy   labirint   halqalarini
takomillashtirishni talab qiladi. TE116 teplovozlarida qo'laniladigan o'zgaruvchan
tok asinhron mashinalarining tehnik ko'rsatkichlari 4.8. jadvalda keltirilgan. 
   4.8. jadval. TE116 teplovozlarida qo'laniladigan o'zgaruvchan tok asin
hron
mashinalarining tehnik ko'rsatkichlari
Т.r.
№
Tehnik ko'rsatkichlari
Ventilyator elektr dvigatellarining turi
А2-86-6-
100
АОС2-62-6-
100
МВ-11
1
Nominal quvvat, kVt
24
7
24
2
Nominal kuchlanish, V 
394
394
394
3
Cos φ
0,89
0,72
0,7
4
F.I.K. %
91,5
85
89
5
Rotor aylanishlar soni, min
-1
1980
1970
1960
6
Izolyatsiya sinfi
H
F
H
7
Og’irligi, kg
269
173
257
 
MV   -   11   motor   ventilyatori.   Teplovozlarning   sovutish   kamerasi
yuritmasining   elektr   dvigateli,   vertikal   uslubda   yasalgan   tashqi   rotorli   asinhron
dvigatel hisoblanadi. Elektr dvigatel rotordan, rotor validan, cho'lg’amdan, stator
104

---

o'zagidan va ikkita zoldirli podshipniklardan tashkil topgan.   Ventilyator asosiga
boltlar orqali vtulka mahkamlangan. Vtulkaga stator o'zagi preslab mahkamlanadi.
Stator  o'zagi   vtulkada  siljib  ketmasligi  uchun   shponka  bilan  ushlab   turilsa,   o'q
bo'yicha siljishidan ikkita shayba va yarim halqalar orqali ushlab turiladi. Stator
o'zagi   qalinligi   0,5   mm   bo'lgan   elektr   tehnik   po'lat   listlardan   shtamplanib
tayyorlanadiva bir - biridan laklanib izolyaciyalanadi. Stator cho'lg’ami uch fazali
ikki qavatli, simmetrik bo'lib, fazalari yulduzcha ko'rinishda ulangan. 
Stator cho'lg’ami har bir g’altagi PSDK turdagi diametri 1,45 mm bo'lgan
mis   simdan   besh   o'ram   qilib   tayyorlangan.   Vtulka   ichiga   ikki   zoldirli
podshipniklarga rotor vali o'rnatilgan. Pastki podshipnik valda halqa orqali ushlab
turilsa ustki podshipnik gayka orqali mahkamlanadi. YUqori podshipnikga labirint
zichlagich o'rnatilgan. Ventilyator g’ildiragi unga presslab   mahkamlangan rotor
bilan   birga   statorga   tashqi   tomonidan   o'rnatiladi   va   rotor   valining   yuqori   yon
tomoniga   boltlar   bilan   mahkamlanadi.   Rotor   o'zagi   shtamplangan   elektr   tehnik
po'lat listlardan shtamplanib tayyorlangan va 56 ta pazlarga ega. Rotor pazlariga
AKM alyumin qorishmasi quyilgan. Rotor ventilyator korpusining ichiga presslab
o'rnatilgandan so'ng to'rtta shtiftlar bilan mahkamlanadi. Vetilyator g’ildiragi rotor
bilan yig’ilgandan so'ng dinamik balanslanadi.