Is va mv zv n I 90 sih vA ra an vD xn a a o

Dt Hisob - kitob schyoti Kt
700000
Yuqorida keltirilgan misoldagi xo‘jalik jarayoni tufayli «Kas- 
sa» va «Hisob-kitob schyoti» schyotlari bir-biri bilan bo g ian adi.
Xulosa qilib aytish mumkinki, ikki yoqlama yozuv - bu 
xo ‘jalik jarayonida vujudga keladigan o ‘zgarishlaming schyotlar 
tizimi orqali ifodalanishidir.
Ikki yoqlama yozuv usulining ahamiyati shundaki, uning yor­
damida, hisob ishlari to 'g 'ri yuritilayotganligini nazorat qilib bor- 
ish imkoniyati yaratiladi. X o‘jalik jarayonini bir schyoti debeti va 
ikkinchi schyotning kreditida aks ettirilishi buxgalteriya provodka- 
si deyiladi. Buxgalteriya provodkasining ikki turi mavjud: 
oddiy buxgalteriya provodkasi; 
murakkab buxgalteriya provodkasi.
Oddiy buxgalteriya provodkasida faqat ikki schyot qatnashib, 
biri debetlanadi, ikkinchisi kreditlanadi.
Misol. Bankdan qisqa muddatga 1000000 so‘m kredit olindi 
va hisoblashish schyotiga o ik azild i. Bank oldidagi qarz, shu bilan 
birga hisoblashish schyotidagi pul m a b la g i ham ko‘paydi. Bank 
bilan qisqa muddatli kreditlar yuzasidan hisoblashish schyoti pas- 
sivligini va hisoblashish schyoti aktivligini inobatga olsak, bu ja ­
rayon quyidagicha aks ettiriladi:
Dt 5110 - «Hisob-kitob schyoti» - 1000000 so‘m
Dt 
Kassa 
Kt
+
700000
1 0 0

---

K t 6810 - «Bankning qisqa muddatli kreditlari» - 1000000 
so'm .
M urakkab buxgalteriya provodkasida esa uch yoki undan ortiq 
schyotlar qatnashib, bir schyot debetlanishi va ikki yoki undan or­
tiq schyot kreditlanishi va aksincha, bir schet kreditlanib, ikki yoki 
undan ortiq schyot debetlanishi mumkin.
Misol. Korxonadagi asosiy vositalarga eskirish summasi hiso- 
blandi:
asosiy ishlab chiqarishdagi asosiy vositalarga 220000; yordam- 
chi ishlab chiqarishdagi asosiy vositalarga 30000;
d) m a’muriy boshqaruvdagi asosiy vositalarga 29500. Dt 2010 
- 220000 so‘m
Dt 2310 - 30000 so'm ,
Dt 9420 - 29500 so‘m 
Kt 0 2 5 0 -2 7 9 5 0 0 so‘m.
Shuningdek, ba’zi hollarda xo'jalik jarayonlari bir tomonla- 
ma yozuv orqali ham aks ettiriladi. M asalan, ko'rib o'tganim izdek, 
balansdan tashqari schyotlar faqat bir tom onlam a yozuv orqali 
ko‘rsatiladi.
Misol. Korxona qisqa muddatli ijaraga asosiy vosita oldi. U n­
ing balans qiymati 6 500900 so'm.
Ushbu x o ‘jalik jarayoni buxgalteriya hisobi yozuvlarida quy­
idagicha aks ettiriladi: 
olinganda:
Dt 001 - «Operativ ijaraga olingan asosiy vositalar»; egasiga 
qaytarilganda:
Kt 001 - «Operativ ijaraga olingan asosiy vositalar».