Irrigatsiya va melioratsiya

21.2. Gidromeliorativ tizimlarda ishlatilayotgan jixozlarni yaroqsizlarini 
almashtirish va jixozlashning zaruriyatlari 
Bu masala va vazifalarni xal qilish uchun tizim qayta jihozlanishi, yoki 
uning ayrim qismlarini almashtirishga to’g’ri keladi. Tizimni zamonaviy ilmiy 
yutuqlar va ilg’or ishlab chiqarish natijalariga asosan takomillashtirib borish 
tizimdan foydalanuvchi va uni boshqaruvchi tashkilotlarni asosiy vazifalaridan biri 
hisoblanadi. 
Xo’jaliklararo tarmoqlarda o’tkaziladigan ishlab chiqarish va ilmiy tadqiqot 
ishlarining yo’nalishlari quyidagilar bo’lishi mumkin: 
- sug’orish manbasini 95, 75, 50, 25 va 5%li ta’minoti yillarida sug’orish 
tizimga suv olish imkoniyatlarini aniqlash; kritik davrlarni aniqlash bo’yicha 
takliflar kiritish. 
- yer va suvdan foydalanish koeffitsiyentlari qiymatlarini oshirishga 
qaratilagn tadbirlar ishlab chiqish, suv taqsimotini yaxshilashda me’yoriy hujjatlar 
yaratish, suv olish va suv taqsimoti inshootlarida texnik suv isrofgarchiligini 
aniqlash, sug’orish tizimidagi suv isrofgarchiligini qiymatini inobatga olgan holda 
uning mavsumdagi ish davri bo’yicha suv olish jadvalini tuzish; 
- melioratsiyalangan maydonlardan to’liq foydalanish maqsadida tizimni yer 
fondini o’rganish, yerdan foydalanish koeffitsiyentini oshirish bo’yicha takliflar 
kiritish; 
- sug’orish kanallari, novlar, quvurlar inshootlar qurulma va jihozlarni 
mustahkamligi va ishonchliligini aniqlash, ulardagi buzilishlar, buzilish 
ko’rinishlari, davrlar bo’yicha buzilashlar soni, texnik resurslar va ulardan 
foydalanish koeffitsiyentlari aniqlaniladi; 
- sug’orish manbasidan suv sarfini olish va tizim ichida suv sarfini 
taqsimlashni aniq va sifatli bo’lishini ta’minlash, variatsiya koeffitsiyenti qiymatini 
aniqlash; 
- sug’orish texnikasini ishonchli ishlashini baholash, uni ta’mirlash va 
ishlatishda me’yorlar ishlab chiqish. 

---

383