Irrigatsiya va melioratsiya

XXIV. SUG’ORILADIGAN YERLARNI SHO’RLANISH SABABLARI, 
SALBIY TOMONLARI VA SHO’RNI KETKAZISH TADBIRLARI
24.1. O’zbekiston Respublikasi xo’jaliklar maydonlari va meliorativ kadastri 
Erlarning meliorativ holati quyidagi asosiy ko’rsatkichlar bo’yicha aniqlanadi: 
- grunt suvlarining sathi;
- grunt suvlarining mineralizatsiyasi;
- tuproqning sho’rlanish darajasi. 
Respublikamizdagi mavjud sug’oriladigan yer maydonlarining qariyb 2, 1 
mln.gektari yoki 49 foizi turli darajada sho’rlangan bo’lib, shundan 3, 0 foizi kuchli, 
15 foizi o’rta va 31 foizi kam sho’rlangan yerlardir. 
Ayniqsa, yer osti suvlari sathining joylashish chuqurligi qishloq xo’jaligi 
ekinlarning hosildorligiga keskin ta’sir qiladi. 
Sug’oriladigan yerlarning sizot suvlari satxining chuqurligi bo’yicha 
maydonlarga bo’linishi: 0-1, 5 metrgacha 219, 4 ming.ga, 1, 5-2, 0 metrgacha 
694, 4 ming.ga, 2, 0-3, 0 metrgacha 1813, 9 ming.ga, 3, 0 metrdan yuqori 1576, 1 
ming.ga ni tashkil qiladi.
 
Respublika bo’yicha sug’oriladigan yer maydonlarining sizot suvlari sho’rlanish 
darajasi (mineralizatsiyasi) buyicha maydonlarga bo’linishi quyidagicha:
 

---

424 
- minerallashuv darajasi 1 g/l gacha bo’lgan maydonlar – 1543, 8 ming gektarni, 
1-3 g/l gacha – 1755, 3 ming gektarni, 3-5 g/l gacha – 882, 0 ming gektarni, 5-10 
g/l gacha – 126, 2 ming gektarni va 10 g/l dan katta – 3, 4 ming gektarni tashkil 
etadi.
 
Sug’oriladigan yerlarni sho’rsizlantirishda kollektor-drenaj tarmoqlarining ishchi 
holata bo’lishligi muhim rol o’ynaydi. SHu bilan birga sug’oriladigan yerlarni 
sho’rsizlantirish uchun kompleks agorotexnik tadbirlar olib borilishi kerak bo’ladi, 
ya’ni: 
•
erlarni tekislash; 
•
erlarni sho’rini yuvish; 
•
sug’orish rejimiga qat’iy rioya kilish.