Irrigatsiya va melioratsiya

24.2.1-Rasm. Paxta-o’simligi xosildorligining xlor bo’yicha, tuproqning 
boshlang’ich sho’rlanishgabog’liqligi (V.A.Duxovniyning umumlashtirgan 
ma’lumoti buyicha 1993 yil) 
Н
и
с
б
и
й 
 
х
о
с
и
л
д
о
р
л
и
к 

---

430 
Qishloq xo’jaligi ekinlarining nisbiy xosildorligining kation tarkibidagi PPK 
va o’gitlantirish xajmigabog’liqligi 24.2.2- rasmda ko’rsatilgan. 
24.2.2-Rasm. Turli xil o’simliklari uchun kation tarkibi PPK-SAR va 
o’g’itlantirish mikdoriga bog’liqlik nisbiy xosildorlik У  ni uzgarishi 
1
– bir bora mikdor RK (320 kg/ga-yil);
2
– ikki bora (Aydarov, 1985 yil) 
Turli o’simliklar uchun nisbiy xosildorlikni o’zgarish, PPK-SAR kation 
tarkibiga va berilgan o’g’itni me’yoriga bog’liq ravishda. 
Buz tuproqli sug’orish yerlarini 1 metrli katlamida yukori xosil olish tuz 
rejimini boshkarish chegarasi I.P.Aydarov bo’yicha PPK=10 mg.ekv/100 g da 
quyidagini tashkil kildi. 
Na
Ca
= 0,6-3,0; 
Na
Mg
= 0,6-4,0; 
PPK - 5-10 % da
Na
;
Mg
v PPK - 15-20 % da 
 Mg
;
rN
=8,0-8,3 
Ko’pchilik qishloq Xo’jalik ekinlari uchun tuproq eritmalarini maqbul 
to’planishi (kontsentratsiyasi) chegarasi quruq qoldiq bo’yicha 3- 4 g/l ni va xlor- 
ion buyicha 0,8- 1 g/l ni tashkil etadi.
Zamonaviy qishloq xo’jaligi va melioratsiyani katta yutuklarga erishishiga 
karamay, qishloq xo’jaligi ekinlari xosildorligini oshirish imkoniyatlarning 
xammasigaerishilmadi. Usimliklar xayoti omillarini boshkarish asosida katta 
xosillar yetishtirib olish yukoridag foydali ish koeffitsiyentrimizga dalildir. SHu 

---

431 
nuktai nazardan kelib chikkan xolda, tuproqni suv- tuz rejimini boshkarishning 
maksad va vazifalari, qishloq Xo’jalik ekinlaridan xosil olish dasturlari tamoyillari 
bilan chatishib ketgan.